۱۰ نکته ای که باید در سخنرانی علمی رعایت کرد

برای شما هم پیش آمده که یک سخنرانی علمی را مشاهده کنید که سخنران فقط یک سری اطلاعات خشک را با اسلایدهای عجیب غریب ارائه می کند؟!

این سخنرانی ها حتی برای افراد متخصص آن حوزه هم خسته کننده بوده و کمتر کسی پیدا می شود که با اشتیاق زیادی همراه آن ها باشد.

به همین علت سخنرانی علمی نوع خاصی از سخنرانی است که جا دارد اختصاصی بررسی شود که در این مقاله به صورت تخصصی به این موضوع میپردازیم.

ماهیت سخنرانی علمی نسبت به یک سخنرانی استاندارد عوض نمی شود، اما لازم است نکاتی را رعایت کنید تا یک سخنرانی علمی مناسب داشته باشید.

سخنرانی علمی دقیقاً چیست؟

معمولاً یک سخنرانی که به صورت علمی برای مخاطبان انجام می شود سخنرانی علمی نامیده می شود.

مخاطبان نیز افراد متخصص در آن زمینه هستند و یا در آینده می خواهند متخصص شوند.

مخاطب عادی که در زمینه های دیگر متخصص است، علاقه ای به حضور در سخنرانی علمی ندارد.

۱۰ نکته برای سخنرانی علمی

برای اینکه یک سخنرانی علمی خوبی را انجام دهید، نیاز است که یک سری نکات را رعایت کنید.

۱-آمادگی و تمرین قبل سخنرانی علمی

حتی اگر قبلا این سخنرانی علمی را انجام داده اید یا حتی اگر از علم خود در این زمینه بسیاااار مطمئن هستید بازهم ارائه خود را قبل از جلسه حتما تمرین کنید، عدم تسلط بر روی سخنرانی علمی مخاطب را گیج،خسته و ناراضی خواهد کرد.

تمرین به معنی حفظ کردن مطالب نیست بلکه شما باید مفاهیم علمی که قرار است بیان کنید را ابتدا درک کنید تا بتوانید به مخاطب بفهمانید…

۲-تعادل ایجاد کردن بین کلمات تخصصی

اگر مخاطبان شما افراد متخصص در آن زمینه هستند شاید بتوانید از کلمات تخصصی یا کلمات انگلیسی زیادی استفاده کنید و موردی نداشته باشد.

اما در بعضی سخنرانی ها مخاطبین متنوعی دارید و استفاده بیش از حد از این کلمات می تواند آن ها را اذیت کند.

نکته کلیدی که در هر نوع سخنرانی وجود دارد، شناخت مخاطب است که اگر این را درست انجام دهید از نوع مخاطب خود آگاه هستید.

با توجه به این شناخت تصمیم می گیرید که چه قدر از  این کلمات تخصصی استفاده کنید.

۳-ساده سازی کردن در سخنرانی علمی

مطالب علمی از پیچیدگی خاصی برخوردار هستند و اگر فقط آن ها را در سخنرانی منتقل کرد، باعث خستگی می شوند.

نیاز است که کمی مهارت ساده سازی و تولید محتوای موثر را یاد گرفت تا اینکه محتوای را خیلی خوب طراحی کرد.

این تصور اشتباهی است که مطالب علمی را باید خیلی پیچیده مطرح کرد و هنر این است که این مطالب را به صورت قابل فهم تر بیان کرد.

مهارت اسلایدسازی هم در این زمینه موثر است. عموماً در سخنرانی علمی از اسلایدهای شلوغ و پیچیده استفاده می شود که قابل تشخیص نیستند.

در عصری هستیم که عکس ها و فیلم ها قدرتمندتر از متن هستند و در مورد اسلاید این قاعده بیشتر مطرح است که نباید یک اسلاید پر از متن باشد.

اگر می خواهید به صورت حرفه ای سخنرانی کنید پس اسلایدسازی را به صورت حرفه ای انجام دهید.

۴-پرسش و پاسخ اصولی در سخنرانی علمی

در سخنرانی علمی ممکن است سوالات زیادی ذهن مخاطب را درگیر کرده که در قسمت های مختلف بپرسد.

اول اینکه باید مهارت پرسش و پاسخ در ارائه را فرا گرفته باشید که این نیاز به تمرین زیادی دارد.

اگر جواب یک سوال را نمی دانید خیلی راحت بگویید که نمی دانید و در آینده اگر تحقیقی داشتید منتشر خواهید کرد.

هر سخنرانی در یک سری زمینه ها اطلاعات دارد و نمی تواند این ادعا را داشته باشد که جواب همه سوالات را می داند.

هر چند از این موضوع نمی توان گذشت که مطالعه کردن و آمادگی داشتن برای سوالات احتمالی، خیلی مهم است.

۵-طراحی کردن سخنرانی علمی

سخنرانی علمی هم نیاز به طراحی دارد و اینطور نیست که از قسمت طراحی سخنرانی بگذرید.

مثلاً یک از روش های متداول طراحی سخنرانی روش ABCC است که در سخنرانی علمی هم می توان استفاده کنید:

۱-جلب توجه A

۲-بدنه B

۳-نتیجه گیری C

۴-اقدام به عمل واضح C

در قسمت جلب توجه می توان طوری مسئله یا نکته علمی را بیان کرد که نظر مخاطبین را جلب کند که تا انتها کنجکاو باقی بمانند.

بعضی افراد تصور این را دارند که در قسمت بدنه هر چه قدر بیشتر محتوا و اطلاعات ارائه کنند، سخنرانی با کیفیت تری را ارائه کردند.

در صورتی که خیلی از مطالب سخنرانی به درد همه نمی خورند و بعداً فراموش می شوند.

اگر هم اجبار است که در قسمت بدنه اطلاعات زیادی ارائه شود، پس باید تنوع وجود داشته باشد و بعد از هر اطلاعات دادن، یک سری جذابیت ایجاد شود.

جذابیت هایی مثل: داستان گویی، تمرینات گروهی، گذاشتن ویدئوهای جذاب در اسلایدها، استفاده از طنز در سخنرانی و …

۶-داستان گویی

کسانی که در بخش علم فعالیت می کنند عاشق اطلاعات دادن هستند، اما انسان عاشق داستان شنیدن است.

فرقی ندارد که موضوع یک سخنرانی علمی است و وقتی با داستان های جذاب ترکیب شود، کیفیت ارائه به شدت بالا می رود.

اگر سخنرانی شما هیچ داستانی ندارد باید جستجو کنید و داستان های مرتبط واقعی در آن رابطه را خیلی خوب بازگو کنید.

اگر هم داستان های شخصی دارید، بسیار خوبی است که آن ها را در قسمت های مختلف سخنرانی مطرح کنید تا به کیفیت اطلاعات شما بیافزاید.

پیشنهاد می شود این مقاله را در مورد داستان در سخنرانی مطالعه کنید.

همچنین تحقیقات علمی جزو جدایی ناپذیر سخنرانی های علمی هستند و در صورتیکه آن ها را هم به شکل خاص و با اسلایدهای جذاب مطرح کنید، ارائه شما از کیفیت بیشتری برخوردار خواهد بود.

۷-ذکر منبع سخنرانی

منبع سخنرانی علمی باید معتبر و قابل گفتن برای بقیه باشد.

ممکن است جزو سوالات مخاطبان باشد که این منبع از کجاست و باید از قبل آماده باشید که پاسخ دهید.

خیلی بهتر است در هنگامی که سخنرانی خود را طراحی می کنید یک قسمت هم به عنوان منابع در نظر بگیرید.

اگر هم تحقیق علمی دارید، خیلی راحت اسم محقق و جزئیات بیشتر را عنوان کنید.

افرادی هم که خودشان تحقیقی داشتند و بر این اساس سخنرانی می کنند خیالشان راحت است که نیاز به ذکر منبع خاصی ندارند.

۸- هدف سخنرانی علمی

اکثر سخنرانان تصور میکنند که سخنرانی علمی ارائه مطالب علمی به مخاطب است. این یکی از اهداف سخنرانی است همه همه ی اهداف سخنرانی علمی نیست… بلکه وظیفه یک سخنران این است که سخنرانی علمی خود را انجام دهد و مطمئن باشد که مخاطب موضوع را درک کرده است، اگر سخنران در سخنرانی علمی این هدف را مدنظر قرار ندهد مخاطب به زودی خسته شده و سخنرانی علمی را گوش نخواهد داد.

از خود بپرسید که چرا این ارائه را انجام میدهم؟ هدفم از این سخنرانی علمی چیست؟ ایستادن و صحبت کردن؟ یا انتقال یک پیام به مخاطب؟

۹- شناخت مخاطب در سخنرانی علمی

شاید بپرسید شناخت مخاطب چه ربطی به سخنرانی علمی دارد؟

این موضوع اهمیت بسیار زیادی دارد  چون یکی از چالشها در هنگام سخنرانی برقراری ارتباط با مخاطبین است که باعث پرت شدن حواس سخنران میشود، برای تحت کنترل قرار دادن این شرایط باید مخاطبین خود را بشناسید… اگر مخاطبین شما مانند یک کودک هستند باید چیزی را چندین بار به آنها توضیح دهید و یا اگر فیلسوفانی هستند که در سخنرانی علمی حضور دارند ،گفتن یک موضوع یک بار کافی است حتی میتوانید موضوعات پیچیده تری را بیان کنید که همه این شرایط زمانی ممکن میشود که شما مخاطب خود را بشناسید.</p>

شما در سخنرانی علمی خود متخصص هستید و بیشتر مخاطبان شما تازه وارد و غیرمتخصص هستند، باید مخاطب خود را از طریق سخنرانی علمی خودتان هدایت کنید. حتما باید مطمئن شوید که وقتی سخنرانی خود را ارائه میدهید همه افراد حتی تازه وارد ها مفاهیم را به خوبی متوجه میشوند و درک میکنند.

۱۰- مدیریت زمان در سخنرانی

زمان مخاطبین شما و خود شما ارزشمند است، اگر ارائه خود را دیرتر شروع کنید زمان مخاطب را تلف کرده اید و اگر زودتر شروع کنید ممکن است برخی افراد هنوز در جلسه سخنرانی علمی حاضر نباشند..

اگر سخنرانی خود را زودتر تموم کنید ممکن است برخی مطالب را مخاطب متوجه نشود و اگر دیرتر تموم کنید قطعا با نارضایتی مخاطبین مواجه خواهید شد

در هر چهار حالت شما حق مخاطبین خود را ضایع خواهید کرد… اینجا به اهمیت مورد اول یعنی تمرین قبل از جلسه سخنرانی پی میبریم.

با تمرین میتوان تشخیص داد که چه مطالبی را باید بیان کنیم و کدام مطالب در سخنرانی علمی اضافی هستند و میتوان گلچین خوبی از مطلب دراورد…

مدیریت زمان نشان میدهد که شما یک سخنران حرفه ای هستید و هم به زمان خود و هم زمان مخاطب خود ارزش قائلید.

در این زمینه مقاله مدیریت زمان در سخنرانی را مطالعه کنید.

نتیجه گیری

همان طور که می دانید یک سخنرانی علمی از نظر ماهیتی با یک سخنرانی معمولی، تفاوتی ندارد.

اما یک سری نکات را باید رعایت کنید تا سخنرانی علمی تبدیل به یک سخنرانی خشک و بدون نتیجه نشود.

اگر قرار است یک سخنرانی علمی انجام دهید همین الان سخنرانی خود را طراحی کنید و به خصوص، دنبال لیستی از داستان هایی مرتبطی باشید که می خواهید در این سخنرانی مطرح کنید.