جواب توهین | فن بیان در مقابل بی‌ احترامی دیگران

در جامعه امروز که ارتباطات و فن بیان حرف اول را میزند ، قطعا برای هر انسانی این اتفاق یا افتاده یا خواهد افتاد که دیگران در رفتار یا گفتار خود بی احترامی می‌کنند و در آن لحظه نمیدانیم چه واکنشی نشان دهیم یا چه چیزی بگوییم؟

واکنش درست به بی احترامی و پاسخ به توهین دیگران از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، چون آینده هر ارتباطی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. گاهی با افرادی در ارتباط هستیم که بی احترامی و توهین های مداوم آنها در دراز مدت به عزت نفس ما آسیب وارد میکند و اصلا نیازی نیست به همه بی حرمتی ها پاسخ دهیم اما گاهی اوقات بهتر است این پاسخ داده شود تا بیشتر از این مورد سواستفاده دیگران قرار نگیریم و همینطور بیش از این عزت نفس ما مورد حمله قرار نگیرد.

باید آموزش ببینیم

متاسفانه از کودکی این مسائل به ما آموزش داده نشده و خودمان باید راهی برای مقابله با این موضوع پیدا کنیم و تنها راه هم آموزش و افزایش آگاهی است و در مرحله بعد تمرین کردن در روابط، یعنی بعد از خواندن این مقاله از خود انتظار این را نداشته باشید که هر زمانی هر شخصی به شما توهین یا بی احترامی کرد بتوانید با استفاده از راهکارها بهترین پاسخ را بدهید.

البته که زمانی که تحت تاثیر احساسات شدیدی هستیم اعم از خشم، استرس، عصبانیت، نفرت و اضطراب مشخص است که نمیتوانیم پاسخ خوبی در لحظه داشته باشیم، اما با تمرین کردن در موقعیت های مختلف است که میتوانیم اندک اندک این مهارت را در وجود خود پرورش دهیم.

در این مطلب این موضوع را کامل بررسی میکنیم که وقتی شخصی به ما توهین میکند بهتر است چه بگوییم و یاد میگیریم که زمانی که به ما بی احترامی میشود چه فن بیانی داشته باشیم بهتر است؟

بی احترامی زمانی اتفاق می افتد که دیگران آنطور که در شان و شخصیت ما نیست با ما برخورد میکنند و یا توهین میکنند،البته که بی احترامی انواع مختلفی دارد که در ادامه به انواع آن میپردازیم.

انواع بی احترامی

۱.بی احترامی کلامی

در بی احترامی کلامی ، سخن و حرف و یا صدایی از شخصی به ما منتقل میشود که مطابق با انسانیت و اخلاق نیست و ممکن است مارا به احتمال خیلی زیادی ناراحت کند. به عنوان مثال بی احترامی در صدا به این صورت است که زمانی که میخواهیم شخصی را صدا بزنیم می‌گوییم : هوووی، آهاااای و مانند این‌ها… در کلام هم زمانی که از عبارات دستوری استفاده می‌کنیم و یا از جملات پرسشی استفاده می‌کنیم ممکن است مرتکب این بی احترامی شویم. شاید پیش خودتان بگویید جملات پرسشی که بی احترامی نیست. اما زمانی که ما از زندگی خصوصی اشخاص دیگر سوال بپرسیم یعنی وارد حریم شخصی افراد شده ایم که به نوعی بی احترامی محسوب میشود.

۲.بی احترامی لحنی

بی احترامی در لحن زمانی اتفاق می‌افتد که شخص اگر همان جملات را بنویسد و برای ما ارسال کند ناراحت نمیشویم ولی وقتی با لحن شنیده میشود ناراحتی به وجود می آورد. به عنوان مثال با لحن عصبانیت یا خشم و یا حتی تنفر جمله ای را به زبان بیاوریم ممکن است دیگران را ناراحت کنیم. حتی اگر از لحن نا به جایی استفاده کنیم نیز همینطور است. مثلا زمانی که خبر شادی را با ناراحتی بگوییم یا خبر غمگین را با خوشحالی بگوییم ممکن است بی احترامی تلقی شود.

۳. بی احترامی فکری

در خصوص بی احترامی فکری دانستن این نکته خیلی مهم است که همه ما در طول زندگی خطاهای شناختی متفاوتی را تجربه میکنیم. که این خطاهای شناختی ممکن است تبدیل به باورهای اساسی در زندگی ما شود. برخی از این خطاهای شناختی عبارتند از: تعمیم افراطی( یعنی نسبت دادن یک موقعیت به موقعیت های مشابه آن و یا حتی یک فرد، به عنوان مثال با فردی که جدا از والدین خود زندگی میکند  وارد رابطه میشویم و چالش های زیادی را تجربه میکنیم و بعد از اتمام رابطه این موضوع را نسبت میدهیم به همه افرادی که جدا از والدین زندگی میکنند که خب درست هم نیست و به آن تعمیم دادن افراطی میگویند) و یا خطای شناختی صفرو صد (یعنی چیزی یا شخصی یا خوب است یا بد است و حد وسط ندارد)

برای شناخت خطاهای شناختی بیشتر پیشنهاد میکنم کتاب هنر شفاف اندیشیدن را مطالعه کنید و یا حتی مراجعه به روانشناس نیز میتواند به آگاهی و کنترل خطاهای شناختی کمک کند.

۴. بی احترامی بدنی

در بی احترامی بدنی سخن و کلامی مطرح نمیشود ولی در حرکات بدن بی احترامی کاملا مشهود است، مثل: کتک کاری و هر گونه حرکت بدنی که به دیگران آسیب وارد کند، تخریب اموال، حتی نگاه با خشم و نفرت و یا نگاه از روی حسادت و لجبازی، راه رفتن با تکبر و غرور ، نداشتن ارتباط چشمی مناسب و ادای شخصی را درآوردن از موارد بی احترامی بدنی محسوب میشود.

چطور و چگونه پاسخ بی احترامی دیگران را بدهیم؟

طبیعتا یکی از دلایلی که یک رابطه را سر پا نگه میدارد احترام متقابل است. اگر یکی از افراد دائما به دیگری بی احترامی کند بنیاد آن رابطه به مرور از هم پاشیده و به اتمام میرسد. و البته اگر هر دو فرد متقابلا بی احترامی هم کنند به یکدیگر باز هم رابطه فرو میپاشد.

پس در یک رابطه احترام حرف اول را میزند و اگر احترام از بین برود دوست داشتن و احساس خوب هم به مرور از بین خواهد رفت.

همچنین اگر در روابط میخواهیم به ما احترام گذاشته شود باید به این موضوع فکر کنیم که ما چقدر برای دیگران احترام قائل هستیم .

زمانی که به این نکته توجه کنیم هم به دیگران احترام میگذاریم و هم دیگران برای ما احترام قائل میشوند. اما زمانی که ما دیگران را محترم میشماریم ولی دیگران احترام ما را نگه نمیدارند چه کاری باید انجام دهیم؟ فن بیان برخورد با افرادی که به ما توهین میکنند چگونه است؟

در این مطلب این موضوع را بررسی میکنیم که زمانی که دیگران به ما احترام نمیگذارند یا به ما توهین میکنند ما چطور باید پاسخ دهیم؟

۵ راهکار برخورد با افرادی که به ما بی احترامی میکنند!

برای برخورد با افرادی که به ما توهین میکنند راهکارهایی وجود دارد که بتوانیم در برابر بی احترامی‌شان بایستیم و اجازه ندهیم که کسی احترام ما را زیر سوال ببرد، در این بخش ۵ راهکار را بررسی میکنیم که به ما کمک میکند تا پاسخ توهین دیگران را با فن بیان درست بدهیم . یکی از دلایلی که ما حتما باید در مقابل بی احترامی دیگران بایستیم و جلوگیری کنیم این است که تحقیر و توهین به شدت به عرت نفس انسان ها آسیب وارد میکند و احساس ارزشمندی را از ما میگیرد. پس حتی برای حفاظت از عزت نفس و احساس ارزشمندی هم که شده نباید به دیگران اجازه دهیم که به ما بی احترامی کنند. ۵ راهکار مهم برای جلوگیری از بی احترامی دیگران را در این بخش بررسی میکنیم:

۱. خط قرمز خود را نشان دهید

زمانی که مرزی را در زندگی خود برای دیگران مشخص نکرده باشیم دیگران به راحتی این مرزها را شکسته و وارد حریم ما میشوند در واقع انگار حد و حدودی برای دیگران در زندگی نداریم و به راحتی میتوانند از حصارهای ما گذشته و به ما بی احترامی کنند. این افراد معمولا نه قدر و ارزش خود را میدانند و نه برای دیگران ارزشی قائل هستند که باعث ایجاد مشکلاتی در روابط میشود . پس در مرحله اول باید خط قرمز خود را مشخص کنیم و این افراد را متوجه این موضوع کنیم که چه چیزهایی برای ما خط قرمز محسوب میشود. 

به عنوان مثال یکی از حد و مرزهای مهم برای من این است که شخصی با صدای بلند با من صحبت نکند، زمانی که یکی از عزیزان من با تن صدای بلندی با من صحبت میکند یا توهینی میکند در ابتدا با او همراهی اندکی میکنم و با آرامش میگویم: من دوست ندارم شخصی با صدای بلند با من صحبت کند اجازه دهید در فرصت دیگری با شرایط مناسب تری گفت و گوی خود را ادامه دهیم.

۲. آینه باشیم

آینه بودن علاوه بر اینکه به پاسخ در برابر بی احترامی کمک میکند بلکه یکی از تکنیک‌های متقاعدسازی هم محسوب می‌شود. در واقع تلاش می‌کنیم کمی آینه دیگران باشیم و سپس درخواست خود را مطرح می‌کنیم.

فرض کنیم که ما از شخصی می‌خواهیم درخواست کنیم سیگار کشیدن را ترک کند. کاری که بهتر است اینجا انجام دهیم این است که از او درخواست سیگار کنیم اما آن را روشن نکنیم بلکه به دوست خود بگوییم که چی شد که شروع به سیگار کشیدن کرد و چرا ادامه می‌دهد؟ در واقع ابتدا نظر او را می‌پرسیم  با او همراهی می‌کنیم و در نهایت نظر خود را ارائه می‌دهیم.

زمانی که شخصی به ما بی احترامی می‌کند نیز همین کار را بهتر است انجام دهیم. یعنی ابتدا او را درک می‌کنیم و می‌گوییم: بله درک می‌کنم که ناراحت هستی و این کلمات و جملات را از روی ناراحتی زدی. اما لحنی که استفاده کردی مناسب من نیست و به نظر من بی احترامی محسوب می‌شود. و ممکن است ناراحت کننده باشد. پس بهتر است به لحن و بیان خودت دقت کنی.

۳. زمان بخرید

زمانی که تنش و درگیری بین دو نفر بالا می‌گیرد و افراد عصبانی هستند احتمال بی‌احترامی بسیار بالا است. پس بهترین کاری که می‌توان کرد این است که بگوییم: میدانم الان تحت هیجانات شدیدی هستی و ناراحت هستی و این صحبت ها و بی احترامی ها را به حساب این موضوع بذاریم. و اگر موافق باشی این گفت و گو را به زمان بهتری موکول کنیم که بتوانیم در آرامش صحبت خود را ادامه دهیم. 

افراد زمانی که تحت احساسات و هیجانات شدیدی هستند نمی‌توانند منطقی باشند و درست فکر کنند و به صحبت شما گوش کنند. پس بهتر است وقفه در صحبت ایجاد شود تا شرایط روحی و احساسی افراد به حالت نرمال خود برسد.

در واقع زمان میخریم تا هم شخص مقابل به آرامش برسد و هم خودمان به نتیجه برسیم که چطور بهترین پاسخ را بدهیم.

۴. برای افراد راه برگشت قرار دهید

باید بدانیم که هیچ فردی دوست ندارد دیگران او را تخریب کنند. یا به او بی احترامی شود و همینطور به کسی بی احترامی کند. یکی از کارهایی که میتوانیم در مقابل افرادی که به ما بی احترامی میکنند انجام دهیم این است که راه برگشت برای او قرار دهیم، یعنی چی؟

یعنی به فردی که به ما بی احترامی کرده است بگوییم: نمیدونم شاید اصلا منظور شما این نباشه. ولی این طور صحبت کردن به من احساس خوبی منتقل نمیکند. یا بگوییم: میدانم شما قصد توهین به من ندارید اما لطفا با من محترمانه صحبت کنید. یا قطعا منظور شما این نبوده اما من احساس بدی از این مکالمه گرفتم. این کار کمک میکند افراد متوجه بی احترامی خود شوند.

۵.  میشنوم شما را اما به شرطی که….

در این راهکار به فردی که به ما بی احترامی میکند کمک میکنیم منطقی صحبت کند. به او میگوییم من حاضرم به صحبت های تو گوش کنم اما به شرطی که اجازه دهی من هم نظرم را مطرح کنم، من هم صحبت کنم .

افراد در زمان عصبانیت بدون منطق و با قسمت کودک خود با دیگران صحبت میکنند. و ما با این گونه کلام ها میتوانیم منطق شخص را فعال کنیم که جلوی بی احترامی هم گرفته شود.

کلام آخر

هدف همه توهین ها و بی احترامی ها ممکن است تخریب ما نباشد. اما بسیار ناراحت کننده است و ممکن است تاثیر منفی در ارتباطات بگذارد. بهتر است راه درست گفت و گو را با اشخاص مهم زندگی خود پیدا کنیم. و اگر شخصی به ما توهین کرد به علت آن فکر کنیم شاید واقعا کار اشتباهی انجام داده ایم. و همینطور بهتر است یاد بگیریم که در برخورد نسبت به افرادی که بی احترامی با توهین میکنند واکنش درست چیست و چطور باید پاسخ آنها را بدهیم؟

در این مطلب ۵ راهکار کاربردی برای زمانی که دیگران به ما بی احترامی میکنند را بررسی کردیم. تا بدانیم در مقابل بی احترامی بهترین پاسخ چیست؟

شیخ بهایی در یکی از اشعار خود میگوید:

آن کس که بدم گفت ، بدی سیرت اوست

وان کس که مرا گفت نکو ، خود نیکوست

حال متکلم از کلامش پیداست

از کوزه همان برون تراودکه در اوست

شیخ بهایی

به عنوان جمله پایانی میخواهم این سوال را بپرسم که شما در برابر بی احترامی دیگران چه واکنشی نشان میدهید؟ و اگر بخواهید یکی از ۵ راهکار بالا را انتخاب کنید کدام راه را انتخاب میکنید؟