ملا نُقَطی یا ملا لغتی

اصطلاح ملا لغتی را حتما در مکالمه های روزمره شنیده اید اما آیا ملا نقطی درست است یا ملا لغتی؟ 

یکی از گنجینه‌های مهم و ارزشمند زبان فارسی، عبارات و ضرب المَثَل ­های زیبایی است که در متون فارسی و ادبیات عامیانه بیان می‌شوند. گاه محقّقان ادبیات فارسی تلاش کرده­‌اند تا ریشه برخی از امثال را یافته و یا اینکه داستان کلّی و زمینه تاریخی این سخنان کوتاه را بیابند؛ از این رو این محتوا را در قالب بسته کلمات راه اندازی کرده و در جهت آگاهی از ادبیات فارسی قدم برداشته‌ام. در این سری از مقالات به مفهوم و کاربرد عبارت پرکاربرد و مهم  پرداخته ایم، و در این مقاله عبارت پرکاربرد ملا نقطی یا ملا لغتی ، را بررسی خواهیم کرد.

معنی ملا نقطی در لغت نامه دهخدا

در تداول عامه به کسی که به درست نوشتن واژه ها و حتی علائم نگارشی ایراد میگیرد ملا لغتی میگویند ولی جالب است بدانید که عبارت ملا لغتی اصلا وجود ندارد. تنها عبارتی که در لغت نامه دهخدا آمده است ملا نقطی میباشد.

لغت نامه دهخدا:

ملا نقطی . [ م ُل ْ لا ن ُ ق َ ] (ص مرکب ) کسی که با کم و زیاد شدن یک نقطه ٔ نوشته از خواندن آن عاجز آید. آدم کم سواد. (فرهنگ لغات عامیانه ٔ جمال زاده ). آنکه تا تمام نقطه ها و اعراب و حرکات کلمه ای نوشته نباشد نتواند خواند. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). || آنکه به جزئیات رسوم و آداب قانون یا قاعده یا رسمی پایبند و مقید است و تا رعایت همه نشود امر را ناقص شمارد در صورتی که همه برای صحت امر ضروری نیست . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). || آنکه تا تمام جزئیات امر را نداند شناختن آن نتواند. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).

ملا نقطی یا ملا لغتی؟

اصطلاح ملا لغتی در زبان محاوره و عامیانه در بین مردم زیاد استفاده میشود و معمولا برای کنایه زدن به افرادی که به املای دقیق کلمات حساسیت نشان میدهند و به اشتباه نوشته شدن واژه ها ایراد میگیرند گفته میشود اما همانطور که در پاراگراف بالا هم گفتیم، عبارت ملا نقطی درست است. و چیزی به اسم ملا لغتی در فرهنگ و ادبیات فارسی همینطور در لغت نامه دهخدا تعریف نشده است. و علت به وجود آمدن این اشتباه در گفتار شباهت آوایی لغت و نقط است که این اشتباه ابتدا در گفتار و سپس در نوشتار ایجاد شده.

کاربرد و مفهوم ملا نقطی

امروزه اصطلاح ملا نقطی تبدیل به کنایه شده و کنایه از کسی است که به املای دقیق کلمات و ظاهر لفظ بیشتر توجه میکند تا به مفهوم و معنای آن. و همچنین گاهی کنایه از کسی است که بیش از حد به جزئیات آداب و رسوم و قوانین توجه میکند و پایبند است.

در محاوره و گفتگوی روزمره به این صورت استفاده میشود: چرا مثل ملا نقطی ها ایراد میگیری؟

جمع بندی

در این مقاله عبارت ملا نقطی یا ملا لغتی را بررسی کردیم، به معنی ملا نقطی پرداختیم و کاربرد و مفهوم اصطلاح ملا نقطی را گفتیم. در عبارت ملا نقطی کلمه نقط درست است اما به اشتباه از کلمه لغت گاهی اوقات در این عبارت استفاده میشود که به دلیل اشتباه شنیداری و یا گفتاری در بین مردم است . ملا نقطی کنایه از کسی است که به املای دقیق کلمات و ظاهر لفظ بیشتر توجه میکند تا به مفهوم و معنای آن. همانطور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم با سری مقالات بسته کلمات به آگاهی بیشتر از زبان و ادبیات فارسی پرداخته و معانی و مفهوم و ریشه ضرب المثل ها را بررسی خواهیم کرد، اگر شما هم ضرب المثل یا عبارت خاصی مد نظر دارید برای ما بنویسید تا در مقالات بعدی معنی، ریشه و مفهوم آن را بررسی کنیم.