چگونه فن بیان خود را تقویت کنیم؟

سالها پیش، زمانی که اطلاعاتی در مورد مهارت های ارتباطی و فن بیان نداشتم؛ یکی از بزرگترین دغدغه ها و چالش های من، وقتی بود که در اجتماع و بیشتر در محل کار، موقعیت‌ها و شرایطی پیش میآمد و در آن شرایط نیاز بود با شخصی یا اشخاصی صحبت کنم و بتوانم آنها را متقاعد کنم. در بیشتر این موقعیت ها من مغلوب شخص مقابل شدم و به طور معمول نمیتوانستم به هدف اصلی خودم (که همان متقاعد ساختن شخص یا اشخاص مقابل بود) برسم.
شاید بتوان گفت یکی از رویاهای من این بود که مانند برخی از افراد، بتوانم به راحتی با کمی صحبت کردن، به خواسته ام برسم و فن بیان قابل قبولی داشته باشم.

کسب تجربه

وقتی در حوزه فن بیان و سخنرانی تجربیاتی کسب کردم متوجه شدم صحبت من در موقعیت های قبلی، شباهت زیادی با تصویر زیر داشت.
اغلب ما، با شرایط و موقعیتی که گفتم مواجه شدیم. در این موقعیت ها با فرصت هایی مواجه میشویم که اگر در آن فرصت بتوانیم خوب صحبت کنیم و به اصطلاح فن بیان خوبی داشته باشیم؛ به موفقیت های کوچک و بزرگی دست پیدا میکنیم.و البته اگر هم نتوانیم خوب صحبت کنیم مسلماً فرصت را از دست داده ایم. اینجاست که فن بیان میتواند به ما کمک کند تا هیچ فرصتی از دست نرود.
در این نوشته تلاش میکنم به مواردی اشاره کنم که با دانستن و انجام دادن آنها، از فن بیان خوبی برخوردار خواهیم شد.
اگر تصمیم گرفته اید در جامعه فعلی و در دنیای رقابت های گوناگون موفق شوید؛ نیاز به فن بیان خوبی خواهید داشت. چون بخش زیادی از موفقیت های ما ناشی از نحوه معرفی کردن، صحبت کردن و به طور کلی فن بیان ما خواهد بود.

یک طرز فکر اشتباه

یک طرز فکر اشتباه و یک برداشت غلط در زمینه تقویت مهارت فن بیان وجود دارد و آن ، این است که افراد فکر می‌کنند مهارت فن بیان چون به شکل مستقیم با زبان و گفتار ارتباط دارد، اگر در این زمینه خوب عمل کنند می‌توانند یک سخنران و یک ارائه‌دهنده خوب باشند.
اما این جا باید رازی را برای شما برملا کنیم . و این‌که شما در تقویت مهارت‌های مربوط به تقویت مهارت فن بیان و سخنرانی به چیزی بیش از گفتار مناسب احتیاج دارید.
به چیزهایی که شاید اصلاً به شکل مستقیم هم به گفتار و ادای کلمات از جانب شما ربطی نداشته باشد، ولی می‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد.

معجزه مهارت فن بیان

به راستی میتوان گفت مهارت فن بیان معجزه میکند. بی دلیل نیست که اسکاول شین در کتاب خود مینویسد:

کلام تو عصای معجزه گر توست.

اگر به دنبال موفقیت هستی؛ به فن بیان توجه کن. بدون صحبت کردن و بدون فن بیان ، زحمت تو چندین برابر خواهد شد. در نبود فن بیان قادر به رقابت و دفاع نخواهی بود. و بدون فن بیان ، میدان را برای دیگران خالی میکنی.
اگر به دنبال موفقیت هستی؛ به فن بیان توجه کن. اگر خواهان رشد و پیشرفت هستی؛ به فن بیان نیاز داری.
و هر کجا در هر موقعیت و جایگاهی که هستی؛ فن بیان تو تعیین کننده میزان موفقیت توست.
و به قول استاد سخن، شیخ اجل، سعدی شیرازی:
تا مرد سخن نگفته باشد عیب و هنرش نهفته باشد
اگر صاحب هنر هستی، برای ابراز و ارائه آن به فن بیان نیاز داری. فروشنده و یا مدرس هستی؛ به فن بیان نیاز داری.  پدر یا مادر هستی؛ به فن بیان نیاز داری. یا حتی اگر دانشجو یا دانش آموز هستی؛ به فن بیان نیاز داری.
و به طور کلی اگر در اجتماع زندگی میکنی یعنی در ارتباط با انسان ها هستی پس به فن بیان نیاز داری.

منظور ما از مهارت فن بیان چیست؟

فن بیان از نظر زبان شناس ها، خواننده ها، مجری‌ها، گوینده ها، روابط عمومی ها، مدرس های مهارت های ارتباطی و سخنران ها تعریف های متفاوت و مختلفی دارد. اما تعریفی که من در این نوشته در نظر گرفته ام این است:

فن بیان بعنی:

فن بیان یعنی بدانیم و بتوانیم طوری صحبت کنیم که:
مخاطب از هم صحبت بودن با ما نه تنها خسته نشود بلکه لذت هم ببرد.
کلام ما اثرگذار باشد و بتواند ما را به هدفمان برساند.
برای اثرگذاری مخاطب، نیازی به زیاد حرف زدن نداشته باشیم؛ بلکه به اندازه صحبت کنیم و بهترین نتیجه را بگیریم.
لطفاً دوباره تعریف فن بیان را مطالعه کنید. آیا این تمام هدف ما از صحبت کردن نیست؟ و این خواسته قلبی من بود زمانی که دانشی در حوزه فن بیان و سخنرانی نداشتم. برای آنکه به خواسته ام در گفتگو برسم، سعی میکردم به طور مفصّل توضیح دهم و یا حتی مقدمه سازی داشته باشم. به همین دلیل، در موقعیت ها خیلی صحبت میکردم و در نهایت به هدفم و خواسته ام نمیرسیدم.
اگر شما هم مثل من، تا الان تصور میکردید که در گفتگوها برای رسیدن به خواسته خودمان لازم است به طور مفصل توضیح و شرح دهیم؛ لطفاً همین الان این تفکر را اصلاح کنید. چون طبق تعریف بالا، فن بیان مصداق این شعر ماندگار از نظامی است:
با این که سخن به لطف آب است کم گفتن هر سخن صواب است
آب ار چه همه زلال خیزد از خوردن پر ملال خیزد
کم گوی و گزیده گوی چون در تا ز اندک تو جهان شود پر

اهمیت مهارت فن بیان در برنامه تلویزیونی

احتمالاً بارها در برنامه های تلویزیونی و رادیویی، شاهد گفتگوی مجری با یک مهمان و یا کارشناس بوده اید. در بسیاری از اوقات، با اینکه از قبل مهمان و کارشناس مربوطه، در خصوص تمامی مدت زمان در اختیار و مدیریت آن، کاملاً توجیه میشود اما در بسیاری از مواقع شاهد آن هستیم که نمیتواند به خوبی از زمانش استفاده کند. در نتیجه صحبتش به درازا میکشد و مجری به ناچار صحبت وی را با گفتن عبارتهای همچون: متشکرم از شما و… ، قطع میکند.
این نشان میدهد که به طور معمول در گفتگوها، متوجه خستگی ذهن مخاطب نیستیم و به علت نداشتن برنامه مشخصی (طراحی و پیکربندی) برای صحبت و در نتیجه عدم مدیریت زمان، در نهایت یا به هدف و خواسته خود از گفتگو نمیرسیم و یا اینکه با صرف چندین برابر انرژی بیشتر به هدف خود میرسیم.

مهارت فن بیان به چه دردی میخوره؟

اگر مهارت گفتگوی موثر و فن بیان را کسب کنیم؛ در موقعیتهای مختلف، در سریعترین زمان ممکن صحبت خود را مطرح میکنیم، به اندازه نیاز در مورد آن توضیح میدهیم، جمع بندی میکنیم و به هدف نهایی خود از آن صحبت میرسیم. با داشتن مهارت فن بیان ، مخاطب یا مخاطبان شما از هم صحبتی با شما لذت خواهند برد و کلام شما هرگز باعث خستگی مخاطب نخواهد شد. همچنین درک و فهم صحبت شما توسط مخاطب کاملاً آسان خواهد بود.

چه کسانی فن بیان خوبی دارند؟

اجازه دهید با چند سؤال مجزا به پاسخ این سؤال برسیم.
به نظر شما از بین افرادی که رانندگی بلدند؛ چه کسانی در رانندگی ماهرتر هستند؟ (یا در اصطلاح دست فرمان بهتری دارند؟)
از میان اشخاصی که شنا بلدند؛ چه شخصی بهتر، راحتتر و بیشتر شنا میکند؟
چه شخصی بازیگر بهتری است؟
از بین بازیکنان فوتبال، کدام بازیکن حرفهایتر است؟
در جمع خانم های خانه دار، کدامشان دستپخت بهتر و خوشمزه تری دارند؟
حتماً متوجه منظور من شدید. در پاسخ به چند سؤال بالا، به کسانی میگوییم ماهرتر و یا بهتر که آن کار را بارها بارها و بارها انجام دادهاند.
در حقیقت راننده ماهر، کسی است که بیش از دیگران رانندگی کرده است. این راننده دقیقاً میداند وقتی به پیچ جاده میرسد چه رفتاری باید نشان دهد. از کجای پیچ عبور کند. چه تغییراتی در سرعت ایجاد کند. چون بارها و بارها این کار را انجام داده است. پس از این مثالها میتوانیم به این نتیجه برسیم که:
کسی ماهرتر است که بیشتر انجامش داده
این اصل در مورد فن بیان و گفتگو کردن هم صدق میکند. شخصی فن بیان بهتری دارد که به واسطه شرایط محیطی و یا شغلی، بیش از دیگران در موقعیتهای صحبت کردن قرار گرفته است. مانند سخنران ها، مجری ها، گوینده ها، منشی های حرفه ای، مسئولین روابط عمومی، معلم ها و مدرس ها، بسیاری از فروشنده های حرف های و سایر افرادی که دارای ارباب رجوع هستند.

فن بیان قابل یادگیریه؟

تقریباً در تمامی سمینارها، اشخاصی از من سؤال میکنند که آیا فن بیان ژنتیکی نیست؟ آیا میتوان فن بیان را آموخت؟ آیا فن بیان به درونگرا یا برونگرا بودن ما ربطی ندارد؟
و سؤالاتی از این قبیل
در پاسخ به اینگونه سؤالات، من معمولاً داستان زندگی خودم را تعریف میکنم. هنوز داستان ابتدایی این نوشته را به یاد دارید؟ از آن داستان متوجه شدید که من در محل کارم و به طور کلی در اجتماع، بسیار منزوی و خجالت بودم. لطفاً این چند نکته را هم به داستان و اطلاعاتتان در مورد خودم اضافه کنید.

درونگرایی

⦁ از نظر تیپ شناسی شخصیتی، من درونگرا هستم. احتمالاً میدانید که درونگراها، از تنهایی خودشان و از سکوت بیشترین لذت را میبرند و بیشترین انرژی را میگیرند. به همین دلیل کودکی و نوجوانی من هم در خانواده و در محیط‌های خارج از خانواده، در سکوت و انزوای خودم گذشت. نتیجه آن در بزرگسالی، همچنان سکوت و جمع گریزی بود.

خجولی

⦁ میزان خجولی در من بسیار بالا بود. طوری که تقریباً همیشه نظر دیگران برای من بسیار مهمتر از نظر خودم بود. بنابراین همیشه بر خلاف میل خودم رفتار کردم، بر خلاف میل خودم چیزی گفتم، بر خلاف میل خودم چیزی را پذیرفتم و در طول زندگی، بیشتر اوقات در چارچوب خجالت و رودروایستی (رودربایستی) بودم.

مهارت نه گفتن

⦁ به دلایل گفته شده، در گفتن نه به دیگران خیلی ضعیف بودم و بسیاری از موافقت‌ها و پذیرش‌های من، خلاف میلم بود.
این نکات را بیان کردم تا بدانید که به درونگرایی و خجالت و مواردی از این دست، نه تنها غریبه نیستم بلکه با آنها زندگی کرده‌ام. اما خوشحالم از اینکه بر تمامی این موارد چیره شدم، فائق آمدم و امروز نشانه‌ای از آنها در من یافت نمیشود.
من این پیروزی را مدیون چهار چیز هستم:
آموزش، تمرین، تمرین و تمرین

البته قبل از این چهار مورد، خواستم. خواستم که تغییر کنم. پس آموزش دیدم و بارها و بارها تمرین کردم.
بنابراین اگر من و هزاران شخص دیگر توانستهاند فن بیان را یاد بگیرند؛ به طور یقین شما هم میتوانید. البته اگر بخواهید…
پس فن بیان قابل یادگیری است. فن بیان قابل بهبود است. فن بیان قابل ارتقاء و رشد است.

تقویت مهارت فن بیان چقدر زمان نیاز داره؟

وقتی در مورد مهارت فن بیان صحبت میکنیم، مانند این است که در کنار دریای پهناوری ایستادیم و تنها پاهایمان را خیس میکنیم. با این توصیف، لطفاً شما به این سؤال پاسخ دهید:
برای اینکه وجب به وجب و جای جای یک دریای پهناور را طی کنیم، چقدر زمان نیاز است؟
شاید درست نباشد مدت زمان محدودی را برای فراگیری مهارتهای فن بیان و سخنوری تعیین کنیم. چون تسلط بر روی این مهارتها به چند مؤلفه بستگی دارد: تیپ شخصی، مدل تربیتی، محیطی که فرد در آن حضور دارد، زمانی که برای این آموزش در نظر میگیرد و از همه مهمتر میزانِ خواستن
اجازه دهید در این رابطه شما را از یک خبر بد و یک خبر خوب مطلع کنم.

خبر بد

خبر بد اینکه همانند بسیاری از کشورهای دیگر، ما باید فن بیان و مهارتهای ارتباطی را در کودکی و در دوران تحصیل میآموختیم. در آن صورت به واسطه آموزش در زمان درست و هزاران بار تمرین در کودکی، بسیاری از مسائل و مشکلات مربوط به روابط، امروز وجود نداشتند.

اما خبر خوب

به علت نبود آموزش صحیح در خصوص فن بیان و مهارت های ارتباطی در کودکی و به ویژه در سیستم آموزشی، کافیست فقط کمی بهتر از دیگران باشید. یعنی کمی فن بیان داشته باشید. خواهید دید که چقدر سریع رشد خواهید کرد.
اما اگر بخواهم به طور مشخص، مدت زمانی را بیان کنم که در آن زمان بتوانیم به نقطه قابل قبولی در فن بیان برسیم؛ به شما خواهم گفت تنها و تنها هفت هفته یعنی ۴۹ روز تمرین، به حد قابل قبولی شما را در فن بیان ارتقاء خواهد داد.
شما به راحتی میتوانید هر هفته ۳ تمرین مفید فن بیان را انجام دهید. البته لازم است تمرینات به طور روزانه و هفت روز هفته انجام شوند. با این برنامه، بعد از ۷ هفته، شما ۲۱ ابزار مفید فن بیان را در اختیار دارید که این موفقتی شگرف است و به طور یقین وجه تمایز شما با دیگران خواهد شد. فراموش نکنید که فن بیان مهارتی ضروری است که اهمیت داشتن آن به قدری زیاد است که اگر حتی چند برابر این زمان را هم صرف آموزش فن بیان کنیم باز هم بسیار ارزشمند است. چرا که فن بیان ما عامل موفقیت ماست.

۹ مهارت ضروری جهت تقویت مهارت فن بیان

اما بیایید با داستان خانم افخم مقاله را ادامه دهیم . خانم افخم به دلیل موقعیت شغلی خود تصمیم دارد به تقویت مهارت فن بیان خود بپردازد و او هم این باور را داشت که یک بیان و گفتار مناسب برای رسیدن به آن چه مطلوب است ، کافی به نظر می‌رسد.
تا زمانی که شروع کرد و حالا او متوجه شده است که برای داشتن مهارت فن بیان مناسب به چه مهارت‌هایی نیاز خواهد داشت و باید بر روی چه مهارت‌هایی سرمایه‌گذاری کرده و تمرین کند .
خانم افخم لیستی از این مهارت‌ها را به دست آورده که تک‌تک آن‌ها را با هم بررسی می‌کنیم .
اگر فکر می‌کنید شما هم درگیر این هستید که چه مهارت‌هایی برای تقویت بیان لازم است این مقاله برای شماست.
۹ مهارت لازم برای تقویت مهارت فن بیان که باید بدانید :

1. طرز فکر
2. هوش کلامی
3. زبان بدن
4. شهامت و رفع خجولی
5. پیکربندی سخنرانی
6. صداسازی
7. رفع ترس از سخنرانی
8. اسلایدسازی فوق حرفه‌ای
9. مدیریت استرس

۱- طرز فکر

طرز فکر – ماشین رفتار

دکتر ویلیام گلسر در ماشین رفتاری که در تئوری انتخاب ارائه می‌دهد، به تمرکز روی دو عامل فکر و اقدام اشاره می‌کند.
طبق این ماشین دو چرخ عقب ما فیزیولوژی و احساس است و دو چرخ جلو فکر و اقدام ماست؛ و ما کنترل کمی بر فیزیولوژی و احساس خود داریم و همچون یک ماشین که وقتی به جلو می‌رود اول دوچرخ جلو حرکت می‌کند و به دنبال آن، دوچرخ عقب حرکت می‌کند. در رفتار هم ما اگر می‌خواهیم احساس و فیزیولوژی بهتری داشته باشیم باید رفتار و اقدامات خود را تغییر دهیم. و این دو وجه را بهتر مورداستفاده قرار دهیم.

طرز فکر – کارل دوک

پروفسور کارل دوک در کتاب مایندست( یا طرز فکر )، طرز فکر افراد را به‌طورکلی در دو دسته طرز فکر ثابت و طرز فکر رشد قرار داده است.
دکتر دوک بیان می‌کند که دیدگاهی که ما انتخاب می‌کنیم به شدت در شیوه زندگی(و موفقیت) ما تأثیرگذار است.

ویژگی‌های طرز فکر ثابت:

۱- این افراد به شدت عقیده دارند که افراد با استعداد و توانایی به دنیا می‌آید.
۲-در هر کاری به نتیجه اهمیت می‌دهند.
۳- در هر کاری که ضعف دارند تلاش نمی‌کنند.(خصوصاً اگر دیگران وی را به انجام کار و تمرین تشویق کنند)
۴- به نظرات دیگران خیلی توجه می‌کنند.
۵-این افراد عموماً به سراغ کارهایی که به‌خوبی نمی‌توانند انجام دهند نمی‌روند و اگر سراغ کاری بروند و با مانع روبه‌رو شوند کار را ول می‌کند.
به طور مثال کسی که در ابتدا می‌خواهد ورزشی را شروع کند زحمت بسیاری برای وی دارد و افراد با طرز فکر ثابت حاضر نیستند سختی‌های اولیه را بپذیرند و همان ابتدا می‌گویند: از من گذشته! این ورزش مناسب من نیست و … درحالی‌که اگر میدان را رها نکند بعد از مدتی ورزش برای وی یک فرایند لذت‌بخش خواهد شد.
۶- این افراد عموماً افرادی هستند که انتقادپذیر نیستند و به نظر آن‌ها پذیرش انتقاد یعنی این‌که من خوب نیستم در نتیجه از انتقاد دیگران فرار می‌کنند.
۷- افراد با طرز فکر ثابت مسئولیت خود را قبول نمی‌کنند و در تعارض‌ها دائماً مشکلات را به گردن شخص دیگر و محیط می‌اندازند.

ویژگی‌های طرز فکر رشد:

۱- افراد مثبت‌اندیشی هستند که مسئولیت رفتارهای خود را به عهده می‌گیرند و اگر اشتباهی انجام دهند سعی در درس گرفتن و اصلاح آن دارند.
۲- اگر خود را در انجام مهارتی ضعیف ببینند، اعتقاد دارند که با آموزش و تمرین می‌توان به آن مسلط شوند.
۳- افراد دارای طرز فکر رشد نسبت به تلاش دیدگاه مثبتی دارند و تلاش را لازمه رسیدن به موفقیت می‌دانند.
۴- اگر در مسیر موفقیت با چالشی روبه شوند، احساس ناامیدی نمی‌کنند و این موقعیت را یک فرصت برای رشد خود می‌دانند.
۵- اگرچه همچون دیگر انسان‌ها از انتقاد خوششان نمی‌آید. اما انتقاد پذیرند و به نظر آن‌ها انتقاد می‌تواند مفید و سازنده باشد و زمینه‌ساز رشد و پیشرفت آن‌ها شود.

طرز فکر در داشتن مهارت فن بیان مناسب و سخنرانی

باید بدانید که یادگیری و تقویت مهارت فن بیان و سخنرانی نیاز به طرز فکر رشد دارد. شما اگر بدانید مهارت فن بیان مناسب نیز مثل خیلی از مهارت‌های دیگر قابل یادگیری ، ارتقا و بهبود است ، بسیار متفاوت‌تر عمل خواهید کرد تا زمانی که فکر کنید که اشخاص دارای مهارت فن بیان مناسب دارای یک استعداد ذاتی در این زمینه هستند.
حال با دانستن بحث مایندست شما هم به نوع دیگری به مسیر تسلط خود به سخنرانی ومهارت فن بیان نگاه می‌کنید.
سعی کنید از اشتباه کردن نترسید که بدون اشتباه به موفقیتی نخواهید رسد. همین اشتباهات مسیر درست را برای شما نمایان می‌کنند .
وقتی از افراد خواسته می‌شود که هر روز یک فایل صوتی ضبط کنند و آن را تحلیل کنند، بعد از چند روز دست از کار می‌کشند و این به دلیل طرز فکر ثابت است.
افراد صبر و حوصله کافی برای تقویت مهارت فن بیان خود نداشته و از طرفی چون دچار طرز فکر ثابت می‌شوند ، این‌طور احساس می‌کنند که این مهارت باید به شکل ذاتی در آن‌ها وجود داشته باشد و سعی و خطا در این راه را نمی‌پذیرند.
پس اولین مهارت برای داشتن مهارت فن بیان مناسب داشتن طرز فکر رشد بوده و در اولین گام باید طرز فکر خود را بازبینی کرده و در صورت اشتباه بودن و داشتن تصورات غلط، آن‌ها را اصلاح کنید .

۲- هوش کلامی

آیا تابه‌حال عبارت هوش کلامی به گوشتان خورده است؟ آیا در صحبت‌کردن یا بیان منظورتان مشکل دارید؟ گاهی شده که در بیان آن چه در ذهنتان بوده مشکل پیدا کنید؟ یا قرار است یادداشتی بنویسید یا انشاء زمان مدرسه‌تان را یادتان هست ؟

هوش کلامی چیست؟

هوش زبانی یا هوش کلامی (Verbal/Linguistic Intelligence) به توانایی استفاده از کلمات و بیان (شفاهی یا کتبی) مفاهیم مختلف از طریق آنها اطلاق می‌شود. این هوش یعنی هوش کلامی یکی از هشت نوع هوشی است که توسط هوارد گاردنر معرفی شد.
گاردنر هوش کلامی را اینطور تعریف می کند:  هوش کلامی، حساسیت به معنی کلمات، ترتیب آنها، اصوات، وزن، مشتقات، کارکردهای مختلف زبانی، واج شناسی، نحو و کاربرد زبان است.
هوش کلامی به ما امکان می‌دهد تا با دیگران گفت‌وگو کنیم، یا حتی نامه یا ایمیل بنویسیم. بسیاری از مردم برای گذران زندگی به هوش کلامی خود وابسته‌اند، مانند نویسنده‌ها، روزنامه‌نگاران، وکلا، شعرا، مترجمین، معلمان و بسیاری از مشاغل دیگر.
هوش کلامی از دل نظریه هوش‌های چندگانه (Multiple Intelligence) که در سال ۱۹۸۳ میلادی توسط گاردنر ارائه شد برخاست. این نظریه کمک جالب توجهی به دنیای روان‌شناسی کرد و حوزه آموزش را متحول نمود.
گاردنر در نظریه خود توضیح می‌دهد که مهارت‌های مختلفی به درجات مختلف در افراد مختلف وجود دارد. معمولاً یک یا چندین نوع از انواع هوش در هر فردی قوی‌تر یا غالب است، لذا اگر مسیر یادگیری هر فرد همسو با هوشی که بهره آن بالاتر است باشد، یادگیری به شکل بهتری انجام خواهد شد.

تقویت هوش کلامی امکانپذیر است؟

درعین‌حال، باید به این نکته توجه داشت که امکان تقویت انواع مختلف هوش (و از جمله هوش کلامی) نیز با استفاده از تمرین‌های مناسب وجود دارد.
هوش کلامی در کنار هوش منطقی – ریاضی مهم‌ترین انواع هوش در آموزش سنتی مدارس و مؤسسات آموزشی به‌حساب می‌آید.
باید به‌خاطر داشته باشیم که تفکر عمدتاً یک پدیده زبانی است. به این معنی که همین‌طور که زبان را یاد می‌گیریم، دیدگاه ما نسبت به جهان غنی‌تر می‌شود و بهتر می‌توانیم افکارمان را بیان کنیم.
به نظر می رسد که هوش کلامی با نیم کره چپ مغز در ارتباط باشد. مشخصاً دو بخش اصلی دخیل در هوش کلامی، یکی ناحیه بروکا است که به زبان بیانی (Expressive) یا همان بیان ادراک اختصاص دارد؛ و دیگری ناحیه ورنیکهاست که به درک زبان کمک می کند.

ویژگی‌های صاحبان هوش کلامی

یکی از ویژگی‌های شاخص افراد دارای هوش کلامی بالا، توانایی فوق‌العاده آنها در استفاده از زبان و همچنین یادگیری زبان‌های جدید است. افرادی که هوش کلامی بالایی دارند توانمندی خاصی در بیان آنچه که در ذهنشان می‌گذرد دارند، کلمات را به‌درستی انتخاب می‌کنند، کلامشان روان است و قدرت درک بالایی دارند.
افراد دارای هوش کلامی بالا به کلمات علاقمندند و از مطالعه و شعر لذت می‌برند. برای آنها نوشتن گزارش کار نه‌تنها کسالت‌بار نیست، بلکه جذاب و لذت‌بخش هم هست. افزون بر این، در آزمون‌هایی که مؤلفه‌های مرتبط با زبان را می‌سنجند نمرات بالایی کسب می‌کنند.
از جمله ویژگی‌های بارز دارندگان هوش کلامی بالا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خوب ارتباط برقرار می‌کنند؛
• مهارت بالایی در هجی کردن دارند و خطاهای املایی و گرامری را به‌سرعت تشخیص می‌دهند؛
• دامنه واژگان آنها گسترده است و در ترکیب کلمات مهارت بالایی دارند. آنها به استفاده از کلمات متنوع و غیرمعمول علاقه دارند و حتی کلمه‌سازی هم می‌کنند؛
• گوش‌کردن را یاد دارند. مخصوصاً ازآنجایی‌که به مسائل زبانی حساس هستند، به الگوهای زبانی دیگران توجه می‌کنند؛
• علاقه و سلیقه خاصی در انتخاب کلمات و کاربردشان، مشتقات آنها و … از خود نشان می‌دهند؛
• به‌راحتی بازی‌های کلمه محور و قافیه می‌سازند؛
• توانایی خاصی در متقاعدکردن دیگران به کمک لفاظی دارند؛
• حافظه کلامی خوبی برای اطلاعات عمومی دارند؛
• انسان‌های منظم و سیستماتیکی هستند و لذا می‌توانند منظورشان را به شکل سازماندهی شده‌ای انتقال بدهند؛
• توانایی کافی برای انتخاب واژگان به‌منظور ایجاد احساس موردنظرشان را دارند. مثلاً می‌دانند که چطور باید نامه، شعر، داستان یا گزارش نوشت؛
• از مصاحبت با افرادی که مثل خودشان هوش کلامی بالایی دارند لذت می‌برند.

روش‌هایی برای تقویت هوش کلامی

تقویت هوش کلامی مزایای فراوانی را در بردارد. اول اینکه، زبان قدرتمندترین وسیله برای انتقال دانش و احساسات است و البته کارکردهای فراوان دیگری مثل متقاعدکردن، مباحثه، سخنرانی، مذاکره و فروش نیز دارد.
اگر به دنبال تقویت مهارت فن بیان خود از طریق بالابردن هوش کلامی خود هستید، فهرست زیر را مطالعه کرده و به کار ببندید:

• هر روز یک کلمه جدید یاد بگیرید و سعی کنید که از آن عملاً استفاده کنید؛
• بیشتر رادیو گوش کنید و در صورت تمایل، تماس بگیرید و نظرتان را بیان کنید؛
• یک داستان بسازید و آن را برای یک نفر بازگو کنید؛
• هر نوع رمان، داستان و لطیفه‌ای که به دستتان رسید بخوانید؛
• یک دفترچه یادداشت به همراه داشته باشید و هرگاه که داستان، لطیفه یا شعری به ذهنتان رسید آن را یادداشت کنید؛
• وبلاگ خودتان را به راه بیندازید و موضوعات موردعلاقه خود را در آن پوشش بدهید؛
• به‌جای پیام‌های کوتاه، برای عزیزان یا دوستانتان ایمیل یا نامه‌های طولانی‌تر بنویسید؛
• برای صحبت و بحث کردن با دیگران وقت بگذارید. در مباحثی که به موضوع آنها علاقه‌مند هستید مشارکت کنید و تا می‌توانید در آنها نقش فعال داشته باشید؛
• هروقت که صحبت می‌کنید، سعی کنید که واضح حرف بزنید و منظورتان را به شکل منظم و سازمان‌یافته‌ای ارائه کنید؛
• گوش‌دادن به حرف دیگران با تمام توجه را تمرین کنید. معمولاً هنگامی‌که به حرف دیگران گوش می‌کنیم، بیشتر از آنکه واقعاً به پیام دقت کنیم به این فکر می‌کنیم که چه پاسخی باید بدهیم. تقویت توانایی شنیدن می‌تواند به تقویت هر چه بیشتر هوش کلامی شما کمک کند.
• هنگامی‌که با دیگران صحبت می‌کنید، روی کلمات و لحن عاطفی خود تمرکز داشته باشید؛
• داستان، لطیف و حکایت تعریف کنید. همه اینها را به‌گونه‌ای سازماندهی کنید که برای شنونده، جالب و سرگرم کننده به نظر برسند؛
• بازی های تقویت حافظه کلمه محور یا حل کردن جدول را امتحان کنید؛
• صدای خودتان را ضبط کنید و سپس به صدای ضبط شده گوش کنید. ببینید که کدام قسمت از کلام تان به اصلاح یا بهبود نیاز دارد؛
• به طور منظم به کتابخانه بروید و کتاب مورد علاقه تان را مطالعه کنید. با کتابهایی که بیشتر برای شما خوشایند و لذت بخش هستند شروع کنید و برای مطالعه برنامه ریزی داشته باشید، مثلاً هفته ای یک کتاب بخوانید؛
• خاطرات خود را بنویسید و هر روز چند دقیقه ای وقت بگذارید و خواسته های خود را هم به روی کاغذ بیاورید. اگر به تکنولوژی های نوین علاقمندید، می توانید از اپ ها و برنامه های یادداشت برداری یا خاطره نویسی، استفاده کنید؛
• اشعار مورد علاقه، یا متن یا متونی که دوست دارید را حفظ کنید؛
• چنانچه در هنگام مطالعه به کلماتی برخورد کردید که معنی آنها را نمی دانید، از آنها سرسری نگذرید و معنی شان را پیدا کرده و به خاطر بسپارید. به عنوان مثال می توانید به اینترنت مراجعه کنید.
• یک دقیقه وقت بگیرید، یک معیار تعیین کنید و همه کلماتی که به ذهن تان می رسد را بنویسید. مثلاً کلماتی که با یک حرف یا پیشوند خاص شروع می شوند، یا حرف صدادار خاصی دارند، یا در یک گروه معنایی قرار دارند، مثل وسایل آشپزخانه. حتی می توانید با دوستان یا اعضای خانواده خود مسابقه بگذارید.
• هنگامی که در ترافیک هستید، پیاده روی می کنید و در اوقات بیکاری خود کتاب صوتی گوش کنید؛
• برای کتابها، داستان ها یا اشعار مختلف نقد و بررسی بنویسید و نظرات خود را در وبلاگ تان یا فروم های مرتبط منتشر کنید؛
• سعی کنید که آرایه های ادبی متون خاصی که می خوانید را پیدا کنید و حتی خودتان هم در متن هایی که می نویسید از آرایه های ادبی استفاده کنید؛
• از مقالات و ویدیوهایی که در اینترنت درباره سخنرانی، مذاکره و گفتگو موجود است به نحو احسن بهره برداری کنید؛
• زبان های جدیدی را یاد بگیرید. در حال حاضر، دوره ها، موسسات، مدرسین و حتی اپ هایی به راحتی در دسترس تان قرار دارند که می توانند در این زمینه به شما کمک کنند.

پس دومین مهارت برای بهبود، ارتقا، و داشتن مهارت فن بیان مناسب توجه به هوش کلامی و استفاده از ظرفیت های هوش کلامی در شماست.
می توانید با تکنیک های ارائه شده حتی به شکل محدود و در حد چند مورد بسته به سلیقه و نیازتان ، این مهارت را در خود بهبود بخشید و به تقویت مهارت فن بیان مناسب در صحبت و سخنرانی هایتان برسید.

۳- زبان بدن

یکی دیگر از مهارت‌های مهم تقویت مهارت فن بیان ، داشتن زبان بدن قوی و اصلاح عادات بد در ظاهرتان است .
خیلی وقت‌ها ما تصور می‌کنیم همین‌که محتوای ما برای مخاطب مناسب باشد، کافی است تا بتوان آن‌ها را تحت تأثیر قرارداد . اما حقیقت امر چیز دیگری است.
مخاطب در اولین برداشت و اولین نگاه ، ظاهر و زبان بدن شما را می‌بیند و همان امر تأثیر شگرفی روی پیش‌فرض ذهنی و همین‌طور نحوه ادامه گوش‌دادن به شما را به همراه خواهد داشت .
پس می‌توان گفت : زبان بدن به دلیل آن که زودتر از هر چیز نگاه مخاطب را جلب کرده از ارکان مهم یک سخنرانی مناسب و درخور، محسوب می‌شود.
لذا نادیده گرفتن آن توسط سخنران و شخصی که برای جمع در حال صحبت است ، می‌تواند تبعات بدی داشته باشد . چه‌بسا به قیمت ازدست‌دادن مخاطب، کسل شدن آن‌ها و یا ناراحتی‌شان تمام شود .

۴- شهامت و رفع خجولی

مطالعات نشان می‌دهد که در دید انسان‌ها، افرادی که سریع و بیشتر از بقیه صحبت می‌کنند به‌مراتب شایسته‌تر، دوست‌داشتنی‌تر و حتی باهوش‌تر از افراد آرام و ساکت به نظر می‌رسند.
یکی دیگر از مهارت‌های مهم در زمینه تقویت مهارت فن بیان برای شما این است که خجالت را کنار گذاشته و بر روی مهارت رفع خجولی و کسب شهامتتان زمان گذاشته و برای بهبود آن تلاش کنید.
لذا در ادامه می‌پردازیم به مواردی که می‌تواند شما را در تقویت این مهارت راهنمایی نماید :

۱- به خودتان برچسب خجول بودن نزنید!

به‌هیچ‌وجه به خودتان برچسب خجالتی بودن نزنید، بلکه به خود به‌عنوان یک فرد معمولی نگاه کنید.
تصویر ذهنی که از خودتان دارید بسیار مهم است ( در اولین مهارت به انواع طرز فکر پرداختیم و در این مهارت نیز مانند هر مهارت دیگر باید دارای طرز فکر رشد باشید). سعی کنید یک تصویر ذهنی از یک فرد با اعتمادبه‌نفس بالا را در ذهن خود ببینید.

۲- نگران سرخ شدن و تغییر رنگ صورتتان نباشید!

وقتی خجالت می‌کشید هورمون آدرنالین در بدنتان آزاد می‌شود. این هورمون یک محرک طبیعی است و تأثیرات مختلفی روی بدن می‌گذارد که یکی از آن سرخ شدن صورت است . پس این واکنش طبیعی بدن است و هرچقدر بتوانید آرامش خودتان را  در این موقعیت حفظ کنید راحت‌تر با این مسئله کنار خواهید آمد.

۳- سرزنش ، احساس گناه ممنوع!

برای رفع خجولی باید روی واگویه‌های ذهنی خود کار کنیم. اینکه بعد از یک خرابکاری چقدر خودتان را سرزنش می کنید ، به چه میزان احساس گناه دارید بسیار مهم است . سرزش و احساس گناه قاتل عزت نفس و اعتماد به نفس است و برای رفع خجولی باید حواستان به این مسئله باشد .

۴- نقاط قوت خودتان را بشناسید

برای رفع خجولی گام مهم این است که نقاط قوت خود را بشناسید . یک لیست از ویژگی ها و دارائی های مثبت خود بنویسید مثل خانواده و دوستان خوب ، درآمد ، حس خوب ، قد متناسب و … سعی کنید همیشه به این لیست نقاط قوتتان را اضافه کنید و همیشه به خودتان این موارد را یادآوری کنید. تمرکز برروی داشته ها گامی مهم برای افزایش اعتماد به نفس و رفع خجولی است .

 ۵- با چه کسانی در ارتباط نزدیک هستید

معمولاً افراد خجول دوستان کمتری نسبت به افراد معمولی دارند و از آن طرف روابطشان با همان تعداد معدود عمیق است ، از همین رو باید با دقت بیشتر دو رو بری های خود را انتخاب کنند .
اگر من یک فرد خجالتی باشم و با افرادی که اعتماد به نفس بالاتری نسبت به من دارند معاشرت کنم همین ارتباط به شدت در رفع خجولی و افزایش اعتماد به نفس من می تواند نقش داشته باشد.

۶- با ترس هایتان رو به رو شوید

از چه موقعیت هایی در هنگام صحبت خجالت می کشید . آیا از صحبت کردن مقابل جمع هراس دارید ؟ نمی توانید اندیشه خود را ابراز کنید ؟ از بیان اندیشه خود می ترسید ؟
خب اگر این طور است که دور شدن از موقعیت ها نه تنها به شما کمک نمی کند بلکه آن ترس را در ذهن شما بزرگ و بزرگ تر می کند . پس در اولین فرصت با ترس هاستان رو به رو شوید و ببینید که چقدر خجالتی بودن تان گاهی در موارد واقعا بی ارزش و بی مورد بوده است .

۷- درمان کم حرفی در جمع 

قطعا ما برای تقویت مهارت فن بیان مان به صحبت کردن نیاز داریم و این امر بدیهی است . اما زمانی که کم حرف باشیم و بترسیم از حرف زدن ، عملا راه را برای تقویت این مهارت می بندیم .
برای درمان کم حرفی تمرینی که وجود دارد این است که در طول روز سعی کنید در مورد موضوعات مختلف،بداهه صحبت کنید. مثلاً دیوار، سنگ،کمد، آبکش، دلار، ثروت، شادی، غرور، بخشش، آینده و…. نکته مهم این است که حتماً تا سه دقیقه صحبت کنید.
یعنی اینطور نباشد که یک دقیقه صحبت کنیم بعد چون چیزی به ذهنمان نمی رسد رها کنیم. این تمرین زمانی موثر است که سه الی پنج دقیقه راجع به موضوعات مختلف صحبت کنیم. همین الان لطفا زمان بگیرید و دررابطه با بستی میوه ای سه دقیقه صحبت کنید  .
خب حالا که سه دقیقه در مورد بستنی میوه ای صحبت کردید، اولا به شما تبریک می گویم و بعد این که می توانید امروز خودتان را به خوردن یک بستنی دعوت کنید. البته اگر رژیم نیستید !

۸- لیستی از نگرانی ها و خجولی گری هایتان تهیه کنید

برای رفع خجولی این تمرین خیلی می تواند به شما کمک کند . یک لیستی از نگرانی ها و موقعیت هایی که در آنها قرار می گیرید تهیه کنید .
بک نقشه راه ترسیم کنید. مثلاً فرض کنید که شما از صحبت در جمع خجالت می کشید ، چون در این موقعیت نمی دانید رفتار رو برخورد مناسب چیست پس خجالت می کشید .
حال باید برای این موقعیت راهکار مناسب بیابیم ، یعنی من بدانم که دفعه بعد که قرار است در یک جمع صحبت کنم چطور صحبت را شروع کنم ، چطور ارتباط را ایجاد کنم ..

۹- اما چند توصیه برای رفع حجولی و غلبه بر خجالتی بودن :

• برای مقابله با کم رویی و خجول بودن قلم وکاغذی بردارید و تمام آنچه را که شما را وادار به کم رویی نموده است را مو به مو روی کاغذ بنویسید.
• تمام ناراحتی ها و مشکلاتی که به دلیل کم رویی برایتان پیش آمده است بررسی و یاداشت نمایید.

• ذهن خود را از خیالپردازی در مورد ضعف وناتوانی تان رها کنید.

البته این به این معنی نیست که شما بلافاصله با جرات می شوید فقط الان دشمن درونی خود را می شناسید. باید در این راه صبور بوده و ممارست داشته باشید.

• یاداشت های خود را هر دو یا سه هفته یکبار بدون خستگی بخوانید و اگر نواقصی دارد آن را رفع کنید.
• درمورد مزایای اعتماد به نفس داشتن و تاثیری که در رفتار و عملکرد شما دارد نوشته ای تهیه کنید.
• روزانه حداقل یکبار عضلات و اعصاب خود را رها کنید، چشمان خود را ببندید و نفس عمیق بکشید و تمرکز نمایید.
• تلاش کنید نقاط قوت خود را تقویت کنید، مهارت های جدید را یاد بگیرید. چرخه تلاش و شکست به یادگیری و مهارت آموزی بستگی دارد.
• در زمان بروز حوادث و ایجاد هیجانات، خونسردی و آرامش خود را حفظ کنید و به کسی اجازه ندهید اراده شما را به دست بگیرد و در شما تاثیر منفی بگذارد.
• مانند سوارکاری که چالش های سوارکاری را یکی بعد از دیگری پشت سر می گذارد شما هم مانند همان سوارکار مبارزه کنید و بر کم رویی خود غلبه نمایید.
• با خودتان تکرار کنید تا زمانی که از نظر خودم آدم خنده داری نیستم گفته و قضاوت دیگران برایم اهمیتی ندارد.

پس چهارمین مهارت برای تقویت مهارت فن بیان بررسی آن است که آیا فرد خجالتی هستید ؟ و اگر پاسخ تان مثبت است، با روش ها و توصیه های گفته شده بتوانید شروع به رفع این نقص کرده و با اعتماد به نفس بیشتر صحبت کرده و کنترل بیشتری بر بیان و گفتار خود داشته باشید.

۵- پیکربندی سخنرانی

اگر شما یک سخنران باشید، یا مثل خانم افخم بنا بر ضرورت‌های شغلی لازم باشد که در جمع‌های کوچک و بزرگ سخنرانی کنید، باید سخنرانی شما دارای یک پیکربندی متناسب با موضوع، نوع مخاطب و مطالبی که می‌خواهید ارائه دهید داشته باشد.
اما در ادامه نکاتی را که برای داشتن یک پیکربندی مناسب لازم است و خانم افخم از آن استفاده کرده و نتیجه آن را دیده است برای شما می‌آوریم.

۱-  معرفی

در ابتدای سخنرانی یا بخشی از سخنرانی ، مدرس در مورد ساختار سخنرانی به شما ایده می‌دهد. این سیگنال‌ها را گوش کنید زیرا به شما کمک می‌کند سخنان استاد را بفهمید و اگر خودتان سخنران یا مدرس آن مجلس هستید معرفی کمک می‌کند تا مخاطب با شما آشنا شده و همراه گردد.
نمونه‌هایی از معرفی :
آنچه من قصد دارم بگویم این است
یا آنچه من می خواهم انجام دهم این است که
چیزی که قصد انجام آن را دارم این است که توضیح دهم
در صحبت های امروز
موضوع امروز من این است که
 من در مورد آن صحبت می کنم که
با شما درباره …. صحبت خواهم کرد
من و همکارانم قرار است در مورد …. صحبت کنیم
امروز می خواهیم یک سخنرانی کوتاه ارائه دهیم.
در این سخنرانی ، می خواهم بیشتر روی ….
می خواهم روی موضوع این سخنرانی تمرکز کنم
هدف این گفتار این است که
این سخنرانی برای

۲- دادن اطلاعات پیش زمینه

قبل از ارائه اطلاعات جدید ، سخنران اغلب مواردی را که انتظار می رود در مورد موضوع مورد بحث بدانید خلاصه می کند. این می تواند به سخنرانی قبلی که شما در خصوص این موضوع شرکت کردیدو  یا برخی از مطالعات قبلی که شما باید انجام می دادید بازگردد.
نمونه های اطلاعات پیش زمینه :
همانطور که می دانید
و همانطور که قبلاً دیده اید
یا همانطور که همه ما خوانده ایم
روشن است که
همه ما درک می کنیم
این قابل درک است
شما به یاد می آورید

۳- تعریف کردن

در یک سخنرانی ، اغلب لازم است اصطلاحاتی که استفاده خواهد شد ، تعریف شوند. این امر مهم است زیرا کلمات می توانند در موضوعات مختلف معنای خاصی داشته باشند.

۴- لیست کردن

سخنران اغلب صریحاً در مورد ترتیب ذکر نکات قابل ارائه در صحبت هایش به شما اطلاعاتی را می دهد.

۵- مثال آوردن  

یکی دیگر از موارد مهم در پیکربندی سخنرانی استفاده از مثال های مختلف است. در سخنرانی ها ، تعمیم دادن معمول است.
این تعمیمات اغلب با مثالهایی پشتیبانی می شوند. این سیگنال ها می توانند به شما کمک کنند تا درک کنید که نمونه ها به کدام تعمیم ها اشاره می کنند.

۶- نشان دادن تاکید

هنگام یادداشت برداری نمی توانید هر کلمه ای را یادداشت کنید. شما باید اطلاعات مهم و کم اهمیت را از یکدیگر تفکیک کنید . سخنران می تواند با استفاده از این سیگنال ها توجه شما را به نکات مهم جلب کند. و اگر خودتان سخنران هستید به این مورد توجه داشته باشید.

۷- شفاف سازی / توضیح / قرار دادن آن به عبارتی دیگر

سخنران سعی خواهد کرد معنی مفاهیم دشوار را توضیح دهد. برای این کار او ممکن است اطلاعات را با استفاده از کلمات مختلف تکرار کند.
برای شما مهم است که تشخیص دهید این همان اطلاعات بیان شده به شکل متفاوت است و به عبارتی توضیح است و اطلاعات جدید نیست.

۸- تغییر جهت

گاهی سخنرانی پیرامون چندین نکته و موضوع مختلف برگزار خواهد شد. و این مهم است که شما متوجه شوید وقتی سخنران از یک نقطه به نقطه دیگر می رود. به این سیگنال ها گوش دهید.
و اگر خودتان سخنران هستید باید دقت داشته باشید که چطور با مهارت کامل این تغییر جهت از یک موضوع به موضوع دیگر را انجام داده تا مخاطب گیج نشود و بتواند آن چه می گویید را به صورت کامل درک کند.

۹- دادن اطلاعات بیشتر

این سیگنال ها نشان می دهد که شما به عنوان سخنران در همان مسیر اصلی و موضوع مورد بحث، پیش می روید و اطلاعات بیشتری به مخاطب می دهید.

۱۰- دادن اطلاعات متضاد

این سیگنال ها نشان می دهد که شما به عنوان سخنران در جهتی متفاوت پیش می روید و اطلاعات غیر منتظره یا متضادی را به مخاطب می دهید. گوش دادن به این اطلاعات مهم است.
نمونه های اطلاعات متضاد :
اگر چه
با این حال
از طرف دیگر
در حالی که
با وجوداین
اما به طور متناوب
۱۱- مراجعه به تصاویر
استفاده از اسلاید برای روشن شدن و تفهیم بیشتر مطالب ارائه شده کمک می کند.
۱۲- نتیجه گیری
سخنرانی باید با خلاصه ای از نکات اصلیِ بیان شده طی مدت زمان صحبت ، پایان یابد. علائم زیر به شما کمک می کند تا این را تشخیص دهید.
بنابراین،
ما دیده ایم که
اول ما در … نگاه کرد و دیدیم که …
سپس ما …. را در نظر گرفته … و استدلال کردم که
به طور خلاصه
در نتیجه، من می خواهم تأکید کنم
این پنجمین مهارتی بود که یک سخنران و یک شخص که باید برای پیش برد کار خود فن بیان قوی داشته باشد از آن استفاده کند. پیکربندی سخنرانی، این امکان را به شما می دهد که به تمامی جوانب صحبت های خود اشراف پیدا کرده و در نتیجه امکان خطا و سردرگمی را به حداقل می رساند.

۶- صدا سازی

مهارت بعدی که باید در تقویت مهارت فن بیان به آن توجه داشته باشیم، داشتن یک‌صدای خوب هنگام سخنرانی و صحبت‌کردن است.
تمرینات صداسازی که در کلاس مهندسی بیان به مخاطبین آموزش میدهم واقعا معجزه میکند؛ یکی از این تمرین ها تمرین گرم کردن صدا قبل از صحبت و سخنرانی است. این تمرین به این صورت انجام میشه که کلمه ی هام رو از گلو و حنجره ی خود زمزمه میکنیم و تا جایی که نفس ما یاری کند ادامه میدهیم.

این فقط یکی از تمرینات صداسازی است که در دوره های آموزش مهارت فن بیان به شرکت کننده ها آموزش میدهم.

۷- درمان کم حرفی در جمع

قطعا ما برای تقویت مهارت فن بیان مان به صحبت کردن نیاز داریم و این امر بدیهی است . اما زمانی که کم حرف باشیم و بترسیم از حرف زدن ، عملا راه را برای تقویت این مهارت می بندیم .
برای درمان کم حرفی تمرینی که وجود دارد این است که در طول روز سعی کنید در مورد موضوعات مختلف،بداهه صحبت کنید. مثلاً دیوار، سنگ،کمد، آبکش، دلار، ثروت، شادی، غرور، بخشش، آینده و…. نکته مهم این است که حتماً تا سه دقیقه صحبت کنید.
یعنی اینطور نباشد که یک دقیقه صحبت کنیم بعد چون چیزی به ذهنمان نمی رسد رها کنیم. این تمرین زمانی موثر است که سه الی پنج دقیقه راجع به موضوعات مختلف صحبت کنیم. همین الان لطفا زمان بگیرید و دررابطه با بستی میوه ای سه دقیقه صحبت کنید  .
خب حالا که سه دقیقه در مورد بستنی میوه ای صحبت کردید، اولا به شما تبریک می گویم و بعد این که می توانید امروز خودتان را به خوردن یک بستنی دعوت کنید. البته اگر رژیم نیستید!

۸- اسلایدسازی فوق حرفه‌ای

یکی دیگر از مهارت‌ها جهت ارتقای مهارت فن بیانتان بخصوص اشخاصی که سخنرانی دارند و قرار است در جمعی بزرگ و یا یک جلسه مهم مطلبی را ارائه دهند ، استفاده از اسلایدهای حرفه‌ای و ابزارهای جانبی جهت کمک به تسلط بر کلام و بیانشان است.
اسلایدها باعث می‌شوند شما به یک ساختار انسجام‌یافته در ارائه برسید، و همچنین توجه مخاطب را نیز به شکل بصری به آن چه می‌گویید و رئوس مطالب معطوف نمایید.

۹- مدیریت استرس

اغلب افراد در دنیای روزمره بزرگسالی مجبور هستند گاه‌وبی‌گاه در برابر یک جمع سخنرانی کنند. حتی اگر این کار یک سخنرانی غیررسمی باشد، می‌تواند برای فردی با این درجه از اضطراب مانند بالارفتن از یک کوه انجام نشدنی و ترسناک به نظر برسد.
از آن جایی که این ترس خاص که از آن با نام Glossophobia یاد می‌شود، زندگی بسیاری از انسان‌ها را تحت تأثیر قرار داده ، محققان سال‌هاست که در حال تلاش برای فهم و درمان آن هستند.
همان طور می‌بینید نهمین و آخرین مهارتی که در این مقاله معرفی می‌کنیم ، مهارت مدیریت استرس در سخنرانی است .
شاید بارها این مورد را تجربه کرده باشید، لرزش صدا، عرق کردن، برافروختگی صورت، و تپش قلب مداوم این‌ها تنها بخشی از علائم فیزیکی استرس در هنگام سخنرانی و رو به رو شدن با یک جمع هستند .
اما این مهارت هم مانند سایر مهارت‌ها قابل بهبود و قابل رفع است . در ادامه تکنیک‌هایی جهت مدیریت استرس در سخنرانی و تقویت مهارت فن بیان از این طریق را مرور می‌کنیم:
خانم افخم را که یادتان هست ؟ ببینیم او چه تجربه و پیشنهادی در این زمینه برای ما دارد .

۱-رساندن خیروبرکت به مخاطب و نه صرفاً تحت تأثیر قرار دادن وی

او می گوید : فهمیدم که بیشتر استرس من ناشی از انگیزه من بود. من وقتی  فکر می کنم مردم در مورد من ، فکر می کنند بیشتر دلخور می شوم و به غذا خوردن افراطی روی می آورم ! تا اینکه بروم و به طور موثر تر به آنها خدمت کنم.
من بیشتر دچار استرس می شدم وقتی انگیزه ام بیشتر به دنبال خوب بودن بود تا کار خوب.
یادم می آید روزی در اتاق کار بودم و از خودم پرسیدم ، “چرا این کار را می کنم؟” وقتی به بیرون نگاه می کردم ، احساس تنگی نفس در قفسه سینه ام از بین رفت.
وضوح ناگهانی مرا فرا گرفت. کار من در مورد من نبود – در مورد مخاطبین بود. من روی ایده های مهمی که امیدوار بودم به اشتراک بگذارم تمرکز کردم.
دیگر اهمیتی نمی دادم که این کار را کاملاً انجام دهم – فقط امیدوارم که بتوانم این کار را به اندازه کافی خوب انجام دهم تا به لطف این تجربه به آنها برکت داده شود و خیری از من به آن ها برسد.
استرس من زمانی فروکش می کند که انگیزه من برکت دادن و رساندن خیری به دیگران باشد تا صرفا تأثیرگذاری بر روی آن ها.

۲-  تمرین کنید ، اما وسواس به خرج ندهید

من یاد گرفته ام که تشخیص دهم چه زمانی تمرین بیش از حد منفی است. وقتی آمادگی ام از نقطه بازگشت بازده عبور می کند ، استرس بیشتری در خودم ایجاد می کنم.
وقتی این یک وسواس است ، نه آمادگی ، وقت آن است که به راحتی فعالیت های حواس پرتی را قطع و انجام ندهیم.
اگر من یک سخنرانی جدید ارائه می دهم ، آن را سه بار تمرین می کنم: یک بار وقتی که آماده سازی آن را تمام می کنم ، دومین بار  یک روز قبل از سخنرانی اصلی ، و در آخر چند ساعت قبل از اینکه ساعت سخنرانی اصلی فرا برسد .

۳-  ایجاد ایستگاه های استراحت

سه هفته قبل از اولین سخنرانی سه ساعته و مهم خودم برای شرکت و در حضور شرکای بین المللی، به سختی می توانستم شام خود را هضم کنم.
بعداً کشف کردم که اگرچه ارائه ۱۸۰ دقیقه ای می تواند یک میدان مین غیرقابل عبور باشد ، اما یک سری تکه های ۱۰ دقیقه ای بیشتر قابل انجام است.
من شروع به سازماندهی مطالب سخنرانی ام کردم و آن ها را به صورت تکه های کوچکتر کرده که منطقاً بر روی یکدیگر ساخته شده بودند.

۴- آن را به یک مکالمه تبدیل کنید

یک کشف مرتبط که باعث تسکین من شد این بود که مخاطبان تقریباً از دادن مونولوگ طولانی مدت متنفر هستند.  اگر به مخاطبان و همکاران فضا برای نظر دهی و برقراری دیالوگ می دادم سخنرانی ام خیلی بهتر و پرانرژی تر پیش می رفت.
صدها روش هوشمندانه برای جذب مخاطب وجود دارد که متقاعد کننده بودن سخنرانی شما را تقویت می کند ، خستگی از سخنرانی را برطرف می کند و با توقف و استراحت ، اضطراب شما را کاهش می دهد.
من این مورد  و  همین طور بینش قبلی را با شکستن همه سخنرانی هایم به چند بخش کوچک که با فعالیت های مختصر ، مرتبط و متناسب با موضوع مرتبط بودند ، ترکیب کردم.

۵-  خود را بشناسید

هیچ چیز ذاتاً در ارائه استرس زا نیست. این استرس معمولاً ناشی از خود است – غالباً به این دلیل که برخی از ضربه هایی را که شما از یک تجربه زندگی دردناک تحمل می کنید ، ایجاد می کند (به عنوان مثال وقتی که در کلاس درس در بچگی مورد تمسخر معلم و همکلاسی هایتان قرار گرفته اید). با گذشت زمان ، من آگاه شدم که خواسته های خودم برای کمال و هوس تأیید همگانی ، عوامل اصلی ایجاد اضطراب هستند.
از آنجا که من منابع صلح و احساس ارزشمندی مستقل از این اهداف دست نیافتنی را توسعه داده ام ، تمرکز بر نعمت ها و نقاط مثبت را راحت تر پیدا کردم و نیاز به تحت تأثیر قرار دادن را از ذهنم دور کردم .
این ها تجربیات خانم افخم در خصوص سخنرانی و آمادگی های قبل از آن بود . شاید توصیه ها و نکات خیلی جامع تری در این خصوص وجود داشته باشد. اما فراموش نکنید بهترین چیز در ارتقا و بهبود مهارت شما در کنترل و مدیریت استرس تان بررسی و استفاده از همین نوع تجربه هاست .
همیشه یک دفترچه یادداشت داشته و در حین آمادگی جهت یک سخنرانی عمومی یا حتی در یک فضای دوستانه و صمیمی، نکاتی که موجب می شود شما استرس داشته باشید را یادداشت کنید .
بعد از سخنرانی و صحبت نیز همین کار را کرده و بررسی کنید چه عوامل درونی و بیرونی موجب افت یا تشدید میزان استرس شما در زمان صحبت می شود .
این کار در تحلیل شما از روند کلی کارتان و همین طور رفع نقایص بسیار موثر است.
در این مقاله به ۹ مورد از مهم‌ترین ابزارها و مهارت‌ها جهت ارتقا، بهبود و افزایش عملکرد شما در تقویت مهارت فن بیان تان پرداخته شد.
شما چه مهارتی را برای ارتقای سطح مهارت فن بیان خود ضروری می‌دانید ؟