مهارت سخنرانی هنری است که هر فردی میتواند آن را یاد بگیرد و در تمام جنبه‌های زندگی از آن استفاده کند. هرروز با پیشرفت فناوری و اطلاعات و ارتباطات به شکرانه وجود آموزش‌های اساتید سخنوری و فن بیان می‌توان به‌راحتی این مهارت ضروری زندگی را یاد گرفت. مهارتی که نه در خانه، نه در مدرسه و نه در دانشگاه به ما آموزش داده‌اند.
ما به یادگیری مهارت سخنرانی نیاز داریم زیرا ممکن است مجبور شویم برای همکاران خود در اداره سخنرانی کنیم و یا در جلسه‌ای مجبور به صحبت باشیم. اگر دانشجو باشیم استاد از ما می‌خواهد برای دیگر دانشجوها کنفرانس اجرا کنیم. یا بخواهیم از پایان نامه دکترای خود دفاع کنیم. ممکن است مدیر ساختمانی باشیم و بخواهیم برای ساکنان ارائه کوتاهی داشته باشیم. ممکن است فرد سیاستمداری باشیم و بخواهیم برای انتخابات صحبت کنیم. ما در این مقاله قصد داریم به معنی سخنرانی و همچنین مقایسه‌ی انواع مهارت سخنرانی و تاریخچه‌ی به وجود آمدن این مهارت بپردازیم.
مهارت سخنرانی چیست؟ مهارتی که زندگی شما را متحول می‌کند
- سخنرانی به چه معناست؟
- اصول و فنون مهارت سخنرانی از چه زمانی شکل گرفت و اجرا شد؟
- چه گرایش‌هایی برای مهارت سخنرانی وجود دارد؟
- برای بهبود مهارت سخنرانی خود چه‌کارهایی می‌توان انجام داد؟
- مهارت سخنرانی را چگونه می‌توان جذاب کرد؟
افراد زیادی را می شناسم که به اندازه کافی دانش و تجربه در زمینه شغلی خودشان دارند اما ابزار ارائه آن را ندارند.انسان هایی که برای به دست آوردن دانسته هایشان، تجربیات بسیاری را کسب کرده اند.
وقتی با اینگونه افراد برخورد می کنم، به طور معمول یک سؤال را مطرح می کنند:اگر شما هم به دنبال جواب این پرسش هستید؛ در زمان و محل مناسبی قرار گرفته اید.
به شما تبریک می گویم که به دنبال ارتقای مهارت های ارتباطی خود هستید و از شما متشکرم که تلاش می کنید با کسب مهارت سخنرانی، دانش خود را به دیگران منتقل کنید.
همه‌ی ما همیشه در حال صحبت هستیم اما استفاده صحیح از تکنیک‌های سخنوری میتواند مارا به فردی حرفه‌ای تبدیل کند و همین امر باعث پیشرفت و رشد ما خواهد شد.
سخنرانی معنا و مفهوم بسیار زیادی دارد. اما می توان یک تعریف جامع از آن داشت، سخنرانی جملات سازمان‌یافته‌ی کلامی است که اغلب توسط وسایل دیداری مثل: پاورپوینت،اسلاید و فیلم تقویت می‌شود.
یک سخنرانی را می‌توان صحبت‌های یک‌طرفه و کم‌وبیش بدون وقفه‌ی یک استادی نامید. سخنرانی را می‌توان یک روش آموزش تعلیمی که شامل ارتباط یک‌طرفه بین شاگرد و استاد است، نامید.
تعریف مهم از سخنرانی
واژه «سخنرانی» معادل کلمه « lecture» ترجمه می‌شود و به معنای «نطق کردن» یا «خطبه خواندن» است. سخنرانی با صحبت‌کردن تفاوت دارد؛ سخن‌گفتن تنها بر انتقال اطلاعات به دیگران، حتی یک‌نفر، دلالت دارد.
درحالیکه معمولا در کاربردهای عمومی، سخنرانی فرایندی است که طی آن یک شخص در مکانی خاص، معمولا در یک سالن و پشت تریبون، برای تعداد زیادی از افراد درباره موضوعی مشخص صحبت می‌کند.
سخنران از طریق صحبت‌های سازمان‌یافته و هدفمند خود سعی می‌کند با ایجاد تعامل با مخاطبان، بیشترین تاثیر را روی آنها بگذارد، آنها را راهنمایی یا متقاعد کند یا زمینه یک آموزش را ایجاد کند.
امروزه از سخنرانی با عنوان یک «مهارت» یاد می‌شود؛ یعنی هر شخصی میتواند با دانستن اصول آن و تکرار و تمرین، آن را بیاموزد. برخی از کارشناسان نیز از سخنرانی با عنوان یک «هنر ارزشمند» یاد میکنند. درواقع سخنرانی ترکیبی از هر دو است؛ یک سخنران میتواند با تلفیق دانش و هنر خود تحولی شگرف در ذهن مخاطبان ایجاد کند.
هرگاه ارتباط صوتی از طریق زبان ما با فرد دیگری شکل بگیرد گفتار انجام شده است. هر زبان مدل ارائه خاص خود را دارد. حال هر گاه گفتار به صورت یک نفره باشد شما حکم سخنران را دارید و در حال انجام سخنرانی هستید.
سخنران برای اینکه حوصله مخاطب خود را سر نبرد از تکنیک های مختلف گفتاری مثل سوال پرسیدن، داستان تعریف کردن استفاده می‌کند و به هر روشی سعی دارد مخاطب را درگیر کلام خود کند.
تاریخچه و پیشینه سخنرانی
انسان‌ها یک شبه به این نقطه از پیشرفت و موفقیت نرسیده‌اند که فنون سخنرانی را یاد بگیرند و اجرا کننده رم یک شبه ساخته نشده است. ازنظر تاریخی ریشه‌ی این سخنرانی‌ها و کتاب‌های آن را می‌توان درقرن پنجم قبل از میلادی مسیح جست و جو کرد.
این نوع کتاب‌ها به‌طور گسترده‌ای در مکتب‌های اولیه‌ی مسیحی و اسلامی اولیه در قرون وسطا که کتاب کم بود مورد پذیرش قرار گرفتن اما امروزه هم رایج‌ترین روش مدرسین در آموزش سخنرانی نیز هست.
سخنرانی ازنظر لاتین خواندن با صدای بلند است که آن را روش بازگو یا گفتن معرفی می‌کند.
در حالی که سخنرانی شامل ارتباط یک‌طرفه استاد است اما این بدان معنا نیست که هیچ بحث و گفت و گویی بین استاد و شاگرد وجود ندارد.
بسیاری از سخنرانان حرفه‌ای ارائه خود را تعاملی‌تر و با انگیزه‌تر میکنند تا امکان یادگیری عمیق‌تر را به وجود آورند. درباره سخنرانی کردن و سخنرانی‌ها مطالب زیادی نوشته و گفته‌شده است که مختصراً به آن می‌پردازیم. اکنون به یکی از تحقیقاتی که در این رابطه انجام‌شده بپردازیم که میتواند به درک ما از این موضوع کمک بهتری بکند.
چرا مهارت سخنرانی مهم است؟
اصل اولیه سخنرانی، صحبت کردن و ایجاد ارتباط است. از آنجایی‌که انسان موجودی اجتماعی است در تمام طول عمر خود باید از این ابزار استفاده کند. در ارتباطات شخصی با خانواده و دوستان یا در مراودات شغلی و اجتماعی، با دانستن ترفندها و اصول سخنرانی و تاثیرگذاری روی افراد می‌توانید همیشه یک گام جلوتر از دیگران باشید.
دیوید بکت (مربی سخنرانی) عقیده دارد:« افرادی که پیشرفت می کنند، بدون استثنا سخنرانان عالی ای هستند». بنابراین تفاوتی ندارد؛ دانشجو هستید، منشی یا فروشنده هستید، یا مدیرعامل یک شرکت بزرگ، هنگامی که خوب صحبت کنید و بتوانید دیگران را متقاعد کنید، در حرفه خود موفق‌تر ظاهر می‌شود.
اکثر افراد موفق و تاثیرگزار دنیا مانند استیو جابز، ماهاتماگاندی و… با استفاده از این مهارت ارزشمند، زندگی خود و دیگران را متحول کرده‌اند. به همین دلیل است که امروزه سخنرانی یکی از مهارت‌های اصلی موفقیت در زندگی و کسب‌و‌کار به شمار می‌رود.
افراد زیادی را می شناسم که به اندازه کافی دانش و تجربه در زمینه شغلی خودشان دارند اما ابزار ارائه آن را ندارند.انسان هایی که برای به دست آوردن دانسته هایشان، تجربیات بسیاری را کسب کرده اند.
وقتی با اینگونه افراد برخورد می کنم، به طور معمول یک سؤال را مطرح می کنند:اگر شما هم به دنبال جواب این پرسش هستید؛ در زمان و محل مناسبی قرار گرفته اید.
به شما تبریک می گویم که به دنبال ارتقای مهارت های ارتباطی خود هستید و از شما متشکرم که تلاش می کنید با کسب مهارت سخنرانی، دانش خود را به دیگران منتقل کنید
هدف از سخنرانی چیست؟
دستیابی به هدف مهمترین انگیزه برای انجام کارها است. شما به این دلیل هفته‌ها و روزها برای آماده‌کردن محتوای خود زمان صرف می‌کنید که بتوانید با صحبت‌هایتان تغییری در ذهن مخاطبان ایجاد کنید. یعنی با استفاده از دانش، مهارت و هنر خود آنها را در مسیری خاص به سوی موضوع و هدفی خاص راهنمایی کنید.
اهداف سخنرانی شما همان مقصد و منظورتان از انجام فرآیندهای قبل و بعد از سخنرانی است. معمولا هر سخنرانی یک هدف اصلی دارد و میتواند چندین هدف فرعی نیز داشتهباشد. هدف‌های فرعی، گام‌هایی هستند که برای رسیدن به هدف اصلی برمی‌دارید و مراحل کار شما را به صورت دقیق‌تر مشخص میکنند.
اهداف سخنرانی باید دست یافتنی و واقع‌بینانه باشند و بتوان آنها را نسبت به یکدیگر الویت‌بندی کرد. با سوالاتی که پیش از آماده‌کردن محتوای سخنرانی از خود می‌پرسید می‌توانید انگیزه و هدف سخنرانی را مشخص کنید و تعیین کنید که دقیقا قصد انتقال چه پیامی به مخاطب را دارید.
یادتان باشد طی یک سخنرانی قرار نیست مخاطبان به هدف شما برسند، بلکه فقط قرار است با راهنمایی شما در مسیر رسیدن به اهداف قرار بگیرند. بطور کلی هر سخنرانی میتواند سه هدف اصلی داشته باشد:
– اطلاعات دادن به مخاطب درباره موضوعی خاص که می‌دانید درباره آن اطلاعاتی ندارند.
– متقاعد کردن مخاطب برای انجام کاری که می‌دانید درست است.
– سرگرم کردن مخاطب برای اینکه حس رضایت و شادی در او ایجاد شود.
آداب سخنرانی
آداب سخنرانی، اعمال و رفتاری است که یک سخنران از نظر اجتماعی و شخصیتی آنها را نمایش می‌دهد. سخنران علاوه بر آنکه به عنوان یک ارائه دهنده قرار است بخشی از تجربیات و دانش علمی خود را به مخاطبان عرضه کند، به عنوان فردی از جامعه باید روش‌های تعامل و ایجاد ارتباط مثبت و موثر با دیگران را نیز بیاموزد و از آنها به هنگام سخنرانی استفاده کند.
بسیاری از مخاطبان بیش از آنکه یک سخنران را از نظر علمی و ویژگی‌های سخنوری قضاوت کنند، او را با توجه به ویژگی‌های انسانی و خلق‌و‌خویی که دارد مورد قضاوت قرار می‌دهند. رعایت چند نکته کوچک اما بسیار مهم در سخنرانی تاثیر شگفت‌انگیزی روی جلب توجه و جذب مخاطبان دارد:
خوب گوش دادن
یک سخنران حرفه‌ای در گفتگوهای روزمره یا حتی در جلسه نباید فقط گوینده باشد، بلکه با ایجاد تعامل، فضای مشارکت را برای مخاطبان نیز فراهم کند. بنابراین بخشی از زمان سخنرانی و گفتگو باید صرف گوش دادن به صحبت‌های مخاطبان و طرف مقابل شود. همین گوش دادن موثر و دقیق است که میتواند توجه مخاطبان را جلب کند.
توجه به دید مقابل
سخنران، هنگام آماده‌سازی محتوای خود و در طی فرآیند سخنرانی خود را به جای مخاطبان می‌گذرد تا ببیند آنها چه انتظارات و توقعاتی دارند و چه چیزهایی برایشان جذاب است و چه کارهایی برای آنها خسته‌کننده است. اگر سخنران صحبت خود را از دید مخاطبان بررسی کند بهتر متوجه می‌شود که چه وقتی زمان خستگی آنها فرا می‌رسد و با تعیین فعالیت‌هایی، از بروز این خستگی جلوگیری می‌کند.
برخورد محترمانه
طی یک سخنرانی، با تلقین مثبت و ایجاد خودباوری باید حس همدلی و نشاط را در مخاطب ایجاد نمود. یک سخنران حرفه‌ای هیچ‌گاه در خلال سخنان خود به شخص، فرد یا گروهی توهین نمی‌کند. هنگام استفاده از طنز در سخنرانی از ویژگی‌های قومیت‌ها و ملیت‌ها سواستفاده نمی‌کند.
انتقادپذیری
سخنران در حین سخنرانی، زمان پرسش و پاسخ یا بعد از پایان جلسه با نظرات متفاوتی مواجه می‌شود. احتمالا برخی از آنها مثبت، سازنده و انرژی‌بخش و برخی دیگر ناراحت‌کننده باشند. اینکه سخنران بتواند دربرابر چنین انتقادهایی آرامش و روحیه خود را حفظ کند یک مهارت است. سخنران باید بتواند واکنش‌های هیجانی منفی را از انتقادهای سازنده تمیز دهد و از چنین انتقادهایی در جهت مثبت و برای بهبود مهارت سخنرانی خود بهره ببرد.
پوشش مناسب
یک سخنران حرفه‌ای در انتخاب پوشش خود انعطاف‌پذیر است؛ اگر در جمعی حرفه‌ای صحبت می‌کند برای احترام به قوانین آن جمع، پوشش رسمی‌تری انتخاب می‌کند. اگر در شهری خاص و با عقاید ویژه‌ای سخنرانی می‌کند برای احترام به رسومات و عرف مخاطبان آن شهر، نوع پوشش مناسبی را انتخاب می‌کند.
روش‌های سخنرانی
برای سخنرانی کردن روش های متفاوتی وجود دارد، برخی از این روش ها در گذشته اصلا استفاده نمی‌شدند و به تازگی با پیشرفت فناوری‌ها به زندگی انسان‌ها اضافه شده‌اند
سخنرانی حضوری
سخنرانی حضوری متداول‌ترین روش سخنرانی و در واقع روش اصلی به شمار می‌رود. در این روش سخنران با مخاطبان ارتباط رو در رو و نزدیکی دارد و میتواند بازخوردهای آنها را در هر لحظه بررسی کند و براساس آن سناریوی سخنرانی را با انعطاف بیشتری پیش ببرد.
از طرف دیگر، همین ارتباط چهره به چهره و قرار گرفتن روی صحنه سخنرانی، استرس و اضطراب ایجاد می‌کند و میتواند روند سخنرانی را تحت تاثیر قرار دهد.
سخنرانی مجازی تصویری
امروزه با پیشرفت فناوری‌ها و همچنین کمبود زمان، بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند که محتواهای مورد نیاز خود را از طریق اینترنت، شبکه‌های مجازی، وبینار و بطور کلی به صورت غیرحضوری دریافت کنند. مخاطبان چنین سخنرانی‌هایی عدم صرفه زمان و هزینه برای یک سخنرانی را نسبت به حضور در محیط و ارتباط مستقیم با سخنران ترجیح می‌دهند.
البته برخی سخنرانان هم ممکن است به دلایلی همچون حضور نداشتن در شهر مورد نظر یا زندگی در خارج از کشور مجبور باشند سخنرانی خود را با بهره‌گیری از امکانات فضای مجازی و در بستر اینترنت انجام دهند.
با وجود اینکه در سخنرانی‌های مجازی میزان استرس و اضطراب سخنران تا حد زیادی کاهش می‌یابد، اما سخنرانی کردن برای افرادی قابل دیدن نیستند بسیار سخت و چالش برانگیز است! زیرا سخنران مجبور است بدون توجه به بازخوردها و رفتارهای مخاطبان و صرفا بصورت متکلم وحده صحبت کند.
سخنرانی صوتی
می‌توان گفت سخنرانی صوتی هم نوع دیگری از سخنرانی‌های مجازی یا غیرحضوری محسوب می‌شود، با این تفاوت که در سخنرانی‌های مجازی، مخاطبان به تصویر یا چهره سخنران هم دسترسی خواهند داشت و همین به درک عمیق‌تر و بهتر مطالب کمک می‌کند.
از سویی دیگر، سخنران هم میتواند با استفاده از زبان بدن و چهره خود، سخنرانی موثرتری داشته باشد. اما در سخنرانی‌های صوتی تنها راه ارتباطی مخاطب و سخنران، صدا است و سخنران باید تمام انرژی خود را در قالب صدایی رسا و جذاب به گوش شنودگان برساند.
ارکان سخنرانی کدامند؟
هر سخنرانی سه جز اصلی دارد؛
سخنران، مخاطب و محتوای سخنرانی.
تعامل مشترک و تناسب این سه رکن میتواند یک سخنرانی را با موفقیت به پایان برساند.
سخنران
سخنران، به عنوان رکن اصلی و عامل تعیین‌کننده فرایند سخنرانی، مهارت‌های یک سخنران حرفه‌ای همچون فن بیان، رهبری جلسات، مدیریت ترس، کاریزما و غیره را در خود تقویت کرده‌است و آنها را بکار می‌بنند. همچنین اوست که باید شناخت درستی از مخاطب به دست آورد و براساس آن، محتوای سخنرانی را سازماندهی کند.
مخاطب
مخاطب، به عنوان دریافت‌کننده و گیرنده، در نقطه مقابل سخنران قرار دارد. بر اساس پردازش‌های درونی خود تصمیم می‌گیرد که با چه تمرکز و دقتی به سخنرانی توجه کند.
>ارتباط بین سخنران و مخاطب یک تعامل دوسویه است؛ یعنی علاوه بر آن که قرار است:«مستمع صاحب سخن را بر سر ذوق آورد»! سخنران نیز باید با شناخت قبلی که از مخاطب به دست آورده‌است، سخنرانی خود را بصورت جذاب و هدفمند ارائه دهد.
مقاله شناخت مخاطب را از دست ندهید!
محتوای سخنرانی
محتوای سخنرانی، پل ارتباطی و رشته اتصال سخنران و مخاطب است. این موضوع به عنوان یک ابزار برای انتقال منظور و رسیدن به هدف سخنرانی در اختیار سخنران قرار دارد.
سخنران حرفه‌ای با استفاده مطلوب از این ابزار که شامل گستره وسیعی از امکانات مانند متن، صوت، لحن، بیان، تصاویر، زبان بدن و حتی پوشش سخنران می‌شوند، پازل نهایی سخنرانی خود را تکمیل می‌نماید.
فن بیان و سخنرانی چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟
فن بیان یک توانمندی و ابزار کاربردی برای ارائه سخنرانی حرفه‌ای به‌شمار می‌رود. این توانمندی شامل استفاده بهینه از ویژگی‌های فیزیکی سخنران در کنار دانش و علم او برای ارتباط بهتر با مخاطب است.
یکی از عوامل موثر در کسب مهارت فن‌بیان، شیوه صحیح صحبت کردن و ادای درست کلمات است؛ تمرین‌هایی مانند مشددخوانی، استفاده از خودکار و غیره برای بهبود شیوه تلفظ عبارت‌ها پیشنهاد شده‌است.
مقاله تمرین‌های فن بیان را هم مطالعه کنید.
اما در کنار تمام این‌ها قدرت توانمندی‌های ذهنی همچون اعتمادبنفس و عزت‌نفس را در ایجاد ارتباط موثر با مخاطب را نباید نادیده گرفت.
همچنین داشتن فن‌بیان به معنی استفاده درست از زبان بدن، ویژگی‌های کلامی و گفتاری مانند لحن و تن صدا نیز هست. از این‌رو یک سخنران حرفه‌ای با تمرین مداوم و رفع ایرادهای کلامی و فیزیکی خود میتواند به فن‌بیان مناسب دست‌یابد و کیفیت سخنرانی‌ها و میزان رضایت و همراهی مخاطبان خود را چندین برابر کند.
سه گرایش اصلی برای معنای سخنرانی وجود دارد
۱-مقایسه اثربخشی آنها با روش‌های دیگر
۲-جزئیات دیدگاه سخنران و مخاطب
۳-تمرکز بر یادگیری سخنرانی‌ها
مقایسه یادگیری در سخنرانی‌ها با روش‌های دیگر
سخنرانی رایج‌ترین روش مورداستفاده در دانشگاه‌ها است. این روش به‌اندازه‌ی سایر روش‌ها برای انتقال دانش تا سطح درک بسیار مؤثر است. اما برای سطوح بالاتر شناختی تأثیرگذاری کمتری دارد.
مثلاً برای آموزش مهارت‌های عملی و آزمایشگاهی تأثیر چندانی ندارد. اما برای تغییر نگرش بسیار کارساز و لازم است.
این روش برای آموزش در بین بیشتر افراد دخیل در بحث آموزش جایگاه خوب و عالی دارد اما تنها روش آموزش خیر.
مطالعات دیدگاه مدرسین و استادان و دانشجویان و همچنین مخاطبین نشان می‌دهد که ساختار این آموزش بسیار خوب و عالی است و برای آنها اهمیت ویژه‌ای دارد.
از نظر آموزش یا یادگیری محدودیت‌های زیادی در این روش وجود دارد که بسیاری از آنها با ضعف مهارت سخنران به وجود می‌آید و مهارت سخنران این محدودیت‌های یادگیری را به وجود می‌آورد.
افزایش سطح مشارکت مخاطبین
برای اینکه سخنران بتواند تأثیر بیشتری در یادگیری ایجاد کند باید سطح مشارکت میان مخاطبین را افزایش داد. سخنرانی‌های بدون تعامل سطح یادگیری را بسیار پایین می‌آورند و برای درک عمیق مسائل بسیار نامناسب نیز هستند.
رشته‌ی من در دانشگاه مدیریت صنعتی بود و در دوران دانشگاه من جزء دانشجویان ممتاز بودم. من در اصول حسابداری که می‌توان گفت درس سختی بود بسیار قوی بودم، طوری‌که همیشه برای حل مسائل مربوط به این درس مهم داوطلب می‌شدم.
استاد ما که یک خانم میان‌سال بود بسیار عالی درس می‌داد و همیشه سعی می‌کرد از مثال‌هایی استفاده کند که برای همه قابل‌درک باشد. روش او روشی بود که من به‌راحتی مسائل و راه‌حل‌های او را یاد می‌گرفتم.
دو ترم به همین منوال گذشت و من در این درس موفقیت‌های بسیاری به دست آوردم اما سال بعد که این درس را انتخاب کردم استادمان عوض شد. او که فردی بسیار خشک بود نتوانست آن‌طور که باید مفاهیم را به ما آموزش دهد و نتیجه آن شد که همه‌ی ما از این درس دل زده شدیم زیرا چیزی از مفاهیم جدید درک نمی‌کردیم و اگر آن روز آن استاد گران‌قدر می‌دانست که چگونه بوسیله سخنرانی به ما آموزش دهد قطعاً همه‌ی ما مفاهیم را به‌خوبی یاد می‌گرفتیم.
یکی از راه‌های بهبود سخنرانی‌ها بررسی روند یادگیری است.
مخاطبین از دو روش برای یادگیری استفاده میکنند.
۱.از اطلاعات ارائه‌شده توسط استاد
۲.از طریق پردازش و بازسازی اطلاعات دریافتی متناسب با تغییر.
بنابراین میزان درک با توجه به انتقال و دریافت و پردازش و بازسازی اطلاعات و دریافت شده متفاوت خواهد بود.
یک سخنران میتواند با ساختار خوب و جالب و معنی دار یادگیری را افزایش دهد و یا با گیجی، خسته کردن مخاطب و ارائه‌ی مفاهیم بی‌معنی جلوی یادگیری را بگیرد.
یادگیری در سخنرانی به کمک چهار روش
کلامی
از طریق توضیحات، تعاریف، مثال‌ها و یا نظرات به‌صورت کلامی مفاهیم خود را انتقال می‌دهد.
خارج کلامی
از طریق ویژگی‌های صوتی سخنرانی مانند: وضوح، شنیداری، تسلط و سرعت کلام
غیرکلامی
از طریق حرکات صورت یا حرکات بدن یا زبان تن
بصری
از طریق استفاده از وسایل کمکی بصری: ویدئو، پاورپوینت، صوت، جزوه و…
مخاطبین با گوش دادن، مشاهده کردن، یادداشت‌برداری بحث و پردازش اطلاعات می‌آموزند. با این وجود تأثیر یادگیری به میزان دریافت و پردازش اطلاعات همراه به کیفیت پیام دریافتی بستگی دارد.
با خواندن اطلاعات در مورد چگونگی یادگیری افراد از سخنرانی‌ها باوجود شرایط دشوار برای بهبود سخنرانی‌های خود چه کارهایی می‌توان انجام داد؟
در مرحله اول: شما باید ارائه را طوری سازماندهی و ساختاربندی کنید که برای مخاطب معنادار باشد.
مرحله دوم: باید علاقه‌ی مخاطب را برانگیخته و توجه آنها را جلب کنید.
مرحله سوم: شما با روش‌های مختلفی باید به مخاطب خود کمک کنید تا یاد بگیرند.
با تامل در این مرحله فرآیندهای اصلی سخنرانی و تقویت برخی از مهارت‌های مورد نیاز، بسیاری از ما می‌توانیم کیفیت سخنرانی خود را افزایش دهیم.
مهارت‌های مربوط به سخنرانی
ما در استفاده از کلمه سخنرانی بدون تعامل می‌توانیم مدرس را هواپیمایی بدون سرنشین و دانشجویان و مخاطبین را خواب آلوده‌ای بدون فکر در نظر بگیریم.
جورج باون بزرگ‌ترین مرجع شناخته‌شده در زمینه‌ی تدریس انگلیسی که ترجیح می‌دهد به جای سخنرانی از عنوان توضیح استفاده کند. او می گوید:
سخنرانی و درک دیگران در یک سخنرانی از یک سری ابزار تشکیل شده است.
مانند: اصول، تصاویر، تعاریف و صلاحیت‌ها که همه‌ی آنها به‌خوبی سازمان یافته است و همچنین به‌وضوح بیان‌شده اند.
روند سخنرانی دارای وضوح، سازماندهی، تأکید جهت‌گیری، است.
وضوح: این امر با استفاده از زبان صریح و روان و پرهیز از ابهام صورت می‌گیرد.
این مطلب به این معنی است که یک سخنرانی در عین سادگی میتواند بسیار روان و شیوا بدون اصطلاحات تخصصی باشد.
سازمان: یک ساختار صحیح و یک رویکرد منطقی است که در آن نکات اساسی به‌طور خلاصه پوشش داده می‌شود. پسوندها و روابط کلیدی مشخص می‌شود و از زمان به‌خوبی استفاده می‌شود. که سخنرانی یک توضیح کاملاً سازمان‌یافته از صداهای ارائه‌شده را نشان می‌دهید.
تأکید: این مربوط به برجسته‌سازی عناصر و جزئیات مهم است. تأکید صوتی شامل تن، صدا، میزان، صدا و مکث، همراه با حرکات، تماس چشمی و اشاره از روش‌های تأکید توضیحات استاد است و می‌توان توسط کمک‌های دیداری و جزوه‌ها نیز تقویت شود.
ما در این مقاله معنا و مفهوم سخنرانی را مرود بررسی قراردادیم. قطعاً هرکدام از شما با مفهوم سخنرانی آشنایی دارید. که ما در این مقاله سخنرانی را ازلحاظ تخصصی‌تری موردبررسی قراردادیم.
به نظر شما سخنرانی چیست؟ از نظر شما چه کسی سخنران خوبی است؟ لطفاً به ما هم معرفی کنید و برایمان بنویسید.
انواع سخنرانی
با توجه به تفاوتی که میان ارکان سخنرانی‌ها وجود دارد، سخنرانی‌ها را می‌توان به ۵ دسته کلی زیر تقسیم کرد:
انگیزشی
هدف از سخنران انگیزشی ایجاد حس مثبت به مخاطب است. در سخنرانی انگیزشی باید در مخاطب این حس را به وجود آورد که میتواند به خواسته‌هایش برسد. با ایجاد انگیزه و اعتماد به‌نفس، مخاطب به این باور می‌رسد که با اقدام و عمل و ایستادگی در برابر مشکلات میتواند به هدف خود برسد.
معمولا در سخنرانی انگیزشی به نکاتی اشاره می شود که مخاطب در طی روز بیشترین ارتباط را با آنها دارد.
نکاتی مثل:
چرا با وجود تلاش های زیادی که انجام می دهیم به نتیجه دلخواه خود نمی‌رسیم؟
اراده و انگیزه کافی برای رفتن به سمت اهداف مختلف را نداریم چرا؟
علت اینکه وقتی شروع به تغییر می کنیم اطرافیان ما را مسخره میکنند چیست؟
به چه دلیل بی انگیزه می‌شویم؟
دانشجویی
دانشجویان همیشه در موقعیت ارائه کنفرانس قرار می‌گیرند. هنگامی‌که به عنوان یک دانشجو کنفرانس قدرتمندی را ارائه دهید، اعتماد به نفس شما در زمینه‌های دیگر نیز بالاتر می‌رود. همین موضوع باعث می‌شود که فرد خودش را بیشتر باور کند که میتواند کارهای بزرگتری انجام دهد.
معمولا حدود ۲۰ الی ۳۰ دقیقه برای ارائه یک کنفرانس دانشجویی فرصت وجود دارد. در این فرصت محدود باید بتوانید علاوه بر آنکه مهارت‌های کلامی و غیرکلامی خود را نشان دهید، بخشی از دانش و اطلاعات خود را نیز به دیگران ارائه دهید. در این میان مهارت‌های استفاده از ابزارهایی همانند نرم‌افزار پاورژوینت و .. را نیز به نمایش می‌گذارید.
انتخاباتی
هدف اصلی یک سخنرانی انتخاباتی تاثیر گذاشتن روی مخاطبان و جلب همراهی آنها است. به همین دلیل اصول متقاعدسازی در این نوع سخنرانی بسیار اهمیت دارد. همچنین شناخت مخاطب برای سخنرانی انتخاباتی اهمیت دوچندان پیدا می‌کند. محتوایی که سخنران انتخاباتی برای مخاطبان خود انتخاب می‌کند بسیار حساس است و در خطر تکراری بودن قرار دارد.
زیرا معمولا در یک بازه طمانی کوتاه، مخاطبان در معرض سخنرانی‌های کاندیدهای مختلف قرار می‌گیرد، در این میان شخصی میتواند تاثیر بیشتری روی مخاطب بگذارد که حرف تازه‌ای برای گفتن داشته باشد یا اینکه محتوای خود را به شیوه‌ای تازه و خلاقانه ارائه کند. در نهایت اینکه هر سخنرانی انتخاباتی باید یک پایان سازنده و طوفانی داشته باشد!
بداهه
احتمالا سخنرانی بداهه یکی از تجربه‌های هولناک زندگی هر شخصی به شمار می‌رود. قاعدتا سخنرانی‌ای که بدون آگاهی قبلی و بصورت ناگهانی باید انجام شود، همواره با حجم عظیمی از ترس، اضطراب و هیجان و حتی احساس خجالت همراه خواهد بود.
اما گاهی اوقات ارائه یک سخنرانی بداهه واقعا اجتناب‌ناپذیر است و هیچ راه گریزی وجود ندارد. بنابراین به عنوان یک سخنران حرفه‌ای باید تا می‌توانید از قبل برای سخنرانی بداهه آمادگی داشته باشید! یعنی در هر لحظه بتوانید درباره موضوعی خاص برای مخاطبان صحبت کنید. به عنو ان مثال:
لیستی تهیه کنید از جاهایی که احتمال می‌دهید در آنجا سخنرانی داشته باشید و باید پاسخگو سوالات باشید.
و همچنین لیستی تهیه کنید از مکان‌هایی که ممکن است در آنجا برای شما امکان سخنرانی بداهه به وجد بیاید.
اگر می خواهید درباره سخنرانی بداهه بیشتر بدانید این مقاله را از دست ندهید!
آسانسوری
طی یک سخنرانی آسانسوری، سخنران در یک بازه زمانی کوتاه مخاطب را متقاعد کرده و تحت تاثیر قرار می‌دهد. محتوای یک سخنرانی آسانسوری باید کوتاه و قانع‌کننده باشد و از مقدمه‌چینی در آن پرهیز شود.
مانند این است که شخص مخاطب در هر لحظه به مقصد می‌رسد و قبل از پیاده‌شدن او از آسانسور باید به هدف سخنرانی خود برسید. تکنیک سخنرانی آسانسوری یکی از مهمترین اصول سخنوری برای کسب‌وکارهای کوچک است که با بازاریابی مشتری جذب می کنند. سخنرانی آسانسوری، یک نمای کلی از ایده، محصول، سرویس، یا پروژه شما ارئه می‌کند و فقط برای شروع یک گفتگو طراحی می‌شود.
سخن پایانی
صحبت‌کردن و سخنرانی، دیگر نه به عنوان یک توانایی ذاتی، بلکه به عنوان یک مهارت ضروری برای ارتباط در دنیای امروزی اهمیت پیدا کرده‌است. به عنوان یک سخنران حرفه‌ای این مهارت‌ها را بیاموزید و در زندگی حرفه خود بکار ببندید.
