تقلب یا تغلب؟
حتما در دوران مدرسه کلمه تقلب یا تغلب را شنیده اید و حتی ممکن است انجام داده باشید، و حتی شاید در نوشتن این لغت دچار شک شده باشید که کدام املا درست است؟
یکی از گنجینه‌های مهم و ارزشمند زبان فارسی، عبارات و ضرب المَثَل های زیبایی است که در متون فارسی و ادبیات عامیانه بیان می‌شوند. گاه محققان ادبیات فارسی تلاش کرده‌اند تا ریشه برخی از امثال را یافته و یا اینکه داستان کلی و زمینه تاریخی این سخنان کوتاه را بیابند؛ از این رو این محتوا را در قالب بسته کلمات راه اندازی کرده و در جهت آگاهی از ادبیات فارسی قدم برداشته‌ام. در این سری از مقالات به مفهوم و کاربرد عبارت پرکاربرد و مهم پرداخته ایم، و در این مقاله املای صحیح تقلب یا تغلب، را بررسی خواهیم کرد.
معنی تقلب در لغت نامه دهخدا:
تقلب (در لغت به معنای دگرگون شدن و در کاری به سود خود و به زیان دیگری تصرف کردن) نوعی از دغل کاری، کلاه‌برداری و حیله‌گری است که باعث ایجاد برتری ناعادلانه متقلب بر دیگران میشود. تقلب گونه‌ای از نقض قانون و یک عمل غیراخلاقی است. در قانون و حقوق کمتر از واژه تقلب استفاده میشود و بیشتر به عنوان کلاه‌برداری و فساد نام برده میشود. تقلب به طور کلی اقدامات مختلفی را برای بدست آوردن مزایای ناعادلانه توصیف میکند.
معنی تقلب از نظر علمی در لغت نامه دهخدا:
تقلب در آزمون‌های علمی در مدارس و دانشگاه‌ها یک اتفاق بسیار رایج است در سال ۲۰۰۲ حدود ۷۵ درصد از دانشجویان دختر دانشگاه‌های آمریکا، انگلیس، فرانسه و کانادا اعلام کردند که حداقل یک بار در طول تحصیل تقلب کرده‌اند. در نظرسنجی که از دانشجویان دانشگاه‌های آمریکا انجام شد ۲۴ درصد از دانشجویان رشته حسابداری، ۲۵ درصد از دانشجویان رشته بازاریابی، ۶۴ درصد از دانشجویان رشته مدیریت و ۴۵ درصد از دانشجویان رشته بازرگانی برای حل تکالیف و گرفتن نمره قبولی به تقلب روی آورده‌اند.
و حتی در دنیای ورزش نیز می‌توان به دوپینگ اشاره کرد که تقلب محسوب میشود و استفاده از آن غیرقانونی است.
مترادفات تقلب:
تزویر، ریا، جعل، دغل کاری و نیرنگ …
معنی تقلب در فرهنگ معین:
۱. در کاری به سود خود و زیان دیگری تصرف کردن.
۲. نادرستی و دغلی.
۳. [قدیمی] برگشتن از حالی به حالی، دگرگون شدن.
معنی تقلب در فرهنگ فارسی:
برگشتن از حالی به حالی، دگرگون شدن، تصرف کردن
۱ -( مصدر ) برگشتن از حالی به حالی دیگر دیگرگون شدن . ۲ – واژگون شدن زیر و رو شدن.۳- در کاری به نفع خود و به ضرر دیگری تصرف کردن . ۴ – ( اسم ) نادرستی دغلکاری . ۵ – گردش . جمع : تقلبات .
معنی تغلب در لغت نامه دهخدا:
تغلب . [ ت َ غ َل ْ ل ُ ] (ع مص ) به چیرگی تمام دست یافتن به چیزی : تغلب علیه ؛ ای استولی علیه قهراً. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). به قهر استیلا یافتن بر بلادی . (از اقرب الموارد). غلبه کردن و چیره شدن . (غیاث اللغات ).
زیردستی و چیرگی و استیلای بقهر. (ناظم الاطباء) : افراسیاب عمر دراز و ملک بسیار داشت اما مملکت ایران بعد از منوچهر دوازده سال داشت بتغلب . و چندانکه توانست در عراق و بابل و قهستان خرابی میکرد. (فارسنامه ٔ ابن البلخی ص ۳۸).
از فرایض احکام جهانداری آنست که به تلافی خللها پیش از…. تغلب دشمن مبادرت نموده شود. (کلیله و دمنه ). از کثرت تحکم و تغلب در حل و عقد و امر و نهی با لشکر دیلم سخن میراند. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی چ اول تهران ص ۳۷۳).
کسی را بر او قوت تغلب نابوده . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ایضاً ص ۴۱۰). در تغزز و تغلب بسته شد.
مترادفات تغلب :
تسلط، غلبه، چیرگی، چیره شدن، پیروز شدن، غالب شدن و غلبه…
معنی تغلب در فرهنگ معین:
(تَ غَ لُّ ) [ ع . ] (مص ل . ) پیروز شدن ، غالب شدن .
معنی تغلب در فرهنگ فارسی :
۱ – ( مصدر ) پیروز شدن چیره آمدن دست یافتن چیره شدن . ۲ -( اسم ) چیرگی پیروزی . جمع : تغلیات .
احمد مکنی به ابوالعباس از اعاظم امام و پرهیزکاران و امام کوفه بود.
تفاوت تغلب و تقلب و کاربرد آن:
همانطور که در تعاریف بالا مطرح کردیم تقلب به معنی ریا و تزویر، نیرنگ و دغل کاری است و زمانی به کار میرود که از قانونی سرپیچی کرده باشیم ، در واقع اگر منظور ما جعل و فریب باشد از کلمه تقلب با همین املا استفاده میکنیم ، اما اگر منظور ما از این کلمه غلبه و تسلط و یا پیروزی باشد از کلمه تغلب با همین املا استفاده میکنیم. در واقع هر دو املا صحیح است و تنها چیزی که اهمیت دارد قصد و منظور ما از مفهوم این کلمه است که مشخص میکند از کدام املا باید استفاده کنیم.
جمع بندی
در این مقاله کلمه تقلب و تغلب را بررسی کردیم، به معنی تقلب و تغلب پرداختیم و کاربرد و مفهوم آن را گفتیم. کلمه تقلب به معنی نیرنگ و دغل کاری است که املای آن با کلمه تغلب اشتباه گرفته میشود که کلمه تغلب نیز در ادبیات فارسی به معنای چیره شدن، غلبه پیدا کردن و پیروزی و تسلط است . همانطور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم با سری مقالات بسته کلمات به آگاهی بیشتر از زبان و ادبیات فارسی پرداخته و معانی و مفهوم و ریشه ضرب المثل ها را بررسی خواهیم کرد، اگر شما هم ضرب المثل یا عبارت خاصی مد نظر دارید برای ما بنویسید تا در مقالات بعدی معنی، ریشه و مفهوم آن را بررسی کنیم.
