در هر سازمان و اداره ای، مدیران نقش بسیار مهمی دارند. سطوح مختلف مدیریت، وظایف مختص به خود را دارند و فراگیری مهارت های مدیریتی هر کدام از این سطوح بسیار با اهمیت است. بارها دیده ایم که مدیران به دلیل ناتوانی در انجام کارهای خود، از کار استعفا می دهند و یا اخراج می شوند زیرا یک مدیر اگر نتواند وظایف خود را به درستی انجام دهد و مهارت های مدیریتی نداشته باشد؛ باعث دور شدن از اهداف اصلی سازمان می شود و شاید یک سازمان با شکست رو به رو شود.
اگرچه مدیران بسیاری، از عهده ی مسئولیت خود بر نمی آیند اما وجود مدیران توانمند غیرقابل انکار است. تمامی شرکت ها و سازمان های بزرگ دنیا، مدیران کارا و توانمندی داشته و دارند که با مهارت های مدیریتی خود، شرکت و یا سازمان را به هدف اصلی خود رسانده اند. در واقع مدیران سطوح مختلف یک شرکت، نه تنها مهارت های مدیریتی خاص خود، بلکه مهارت های مشترکی دارند که باعث پیشرفت و نیل به اهداف می شود.

صفر تا صد مهارت های مدیریتی

اگر شما هم مدیر هستید و قصد پیشرفت در این کار را دارید و یا اینکه در آرزوی مدیر شدن به سر می برید، بهتر است که از آموختن مهارت های مدیریتی غافل نشوید. مهارت های مدیریتی کلید موفقیت شماست. مهارت های مدیریتی نتیجه ی سال ها بررسی و آزمون و خطای مدیران برجسته ی شرکت های بزرگ دنیاست که در این جا به صورت یکجا و آماده برای شما آورده شده است.
در این مقاله قصد داریم صفر تا صد مهارت های مدیریتی را بررسی کنیم. برای فراگیری مهارت های مدیریتی آماده اید؟ بهتر است دفتر و خودکار خود را آماده کنید تا این نکات طلایی را از دست ندهید! این فرصتی برای شماست و بهتر است از این فرصت بهترین استفاده را ببرید.

مدیریت چیست؟

در ابتدا بهتر است به سراغ مفهوم مدیریت برویم. مدیریت یک هنر است و در واقع مدیر، یک هنرمند است که  می تواند کارها را به گونه ای ترتیب دهد تا به وسیله ی دیگران و به بهترین نحو انجام شود. در تصمیم گیری مدیر و مشخص کردن برنامه ها، سطح جامعه و قوانین حاکم بر آن هم تاثیر گذار است.
به طور کلی مدیریت عبارت است از علم و هنر به کارگیری مفید و اثربخش تمامی منابع مادی و انسانی، متناسب با قوانین حاکم بر جامعه برای نیل به اهداف. این تعریف به تمامی ابعاد مدیریت اشاره می کند. برای آن که یک مدیر بتواند منابع مادی و انسانی را با توجه به قوانین به سمت اهداف پیش ببرد باید وظایف خود را به درستی بشناسد و با مهارت هایی که دارد، وظایف خود را به درستی انجام دهد.

مدیران چه وظایفی دارند؟

• برنامه ریزی
• ۲-سازماندهی
• ۳-استخدام
• ۴-رهبری
• ۵-کنترل

برنامه ریزی

یکی از اصلی ترین وظایف مدیر و مهارت های مدیریتی، برنامه ریزی است. نبود برنامه ریزی در یک سازمان باعث شکست و آسیب های جدی به کل سازمان می شود. مدیر در زمان برنامه ریزی، تمامی عملیات سازمان و روش های اجرای آن را در نظر می گیرد. در واقع مدیر تعیین می کند که چه کارهایی با چه روش هایی و چگونه انجام شوند تا کل سازمان به اهداف خود دست یابد.
مهم ترین اصل در برنامه ریزی، وجود هدف است. اگر هدف نباشد پس مدیر برای چه چیزی برنامه ریزی کند؟ مدیر باید بتواند اهداف سازمان را به خوبی تشخیص داده و برنامه ریزی مناسبی متناسب با اهداف ترتیب دهد. یکی از دوستانم به تازگی در شرکتی به عنوان مدیر انتخاب شد. زمانی که این مسئولیت را پذیرفت شرکت به هم ریخته بود.
تمامی مراحل کار شرکت را بررسی کرد و تمامی افراد در سطح خود، وظایفشان را به درستی انجام می دادند ولی با این وجود، شرکت به هم ریخته  و از آنچه که هدف اصلی شرکت بود، دور شده بود. با یک بررسی دقیق، متوجه شد که اهداف تعیین شده توسط مدیر قبلی، شرکت را از رسالت و هدف اصلی خود دور کرده است و همین باعث به هم ریختگی شرکت شده بود.
پس بدانید هر چقدر برنامه ریزی یک سازمان یا شرکت دقیق تر باشد، در رسیدن به اهداف خود موفق تر خواهد بود.

سازماندهی

سازماندهی هم فعالیتی بسیار ضروری در مهارت های مدیریتی است. در این بخش مدیر اهداف کلی را به اهداف کوچک تر تبدیل می کند و برای هر کدام از آن ها، افراد و منابعی را در نظر می گیرد. در این بخش مدیر سعی می کند تمامی منابع و واحد ها به گونه ای موثر در کنار هم قرار بگیرند تا در نهایت به اهداف تعیین شده، دست یابند.
هر واحد وظایفی را برعهده دارد که برای انجام آن به منابع مختلف و نیروی انسانی نیاز پیدا می کند. مدیر برای هر بخش وظایف را تعیین و منابع را اختصاص می دهد. بخش ها باید به گونه ای کار کنند که هدف هر بخش کامل کننده ی بخش دیگر باشد تا در نهایت هدف تمامی واحد ها که همان هدف اصلی شرکت است، میسر شود.

استخدام

زمانی که مدیر، برنامه ریزی و سازماندهی را پشت سر می گذارد شروع به استخدام افراد می نماید. در واقع مدیر با دقت بررسی می کند که چه شخصی برای چه کاری مناسب است و سپس افراد را برای کارها و واحدهای گوناگون استخدام می کند. اگر افراد مناسب برای هرکاری انتخاب نشوند، کارها درست و به موقع انجام نمی شود و هدف اصلی سازمان محقق نشده و شرکت با شکست مواجه می شود.
در صورتیکه نیروی متخصص برای کاری کم است و یا در سطح جامعه افراد کمی برای مهارت مورد نظر وجود دارند، مدیر می تواند نیروهای لازم را استخدام و به آن ها آموزش بدهد تا برای انجام وظایف، دانش و مهارت های مدیریتی کافی را داشته باشند.

رهبری

یک مدیر باید بتواند ویژگی رهبری را در خود تقویت نماید زیرا با این کار می تواند بر سایر افراد تاثیرات مثبت بگذارد و به آن ها انگیزه بدهد. با این هنر، مدیر باعث می شود که کارکنان با میل و رغبت بیشتری به انجام وظایف خود بپردازند و شور و شوق مضاعفی جهت انجام کارها داشته باشند.
با انگیزه نگه داشتن کارمندان به اندازه ای اهمیت دارد که حتی از وظایف اصلی مدیر به حساب می آید. با این روش، چون کارمندان با عشق و علاقه به انجام وظایف می پردازند، کم و کاستی ها از بین می رود و کارها به بهترین نحو انجام می شوند.
در بسیاری از موارد مدیران گمان می کنند، زمانی که کارمندان به انجام فعالیت ها می پردازند در واقع مشارکت دارند اما این درست نیست، زیرا بهتر است کارمندان با علاقه کارها را انجام دهند زیرا در اینصورت با ذهنی متمرکز و با دقت بیشتری کارها انجام می گیرد. زمانی که کارمندان با زور و اجبار کاری را انجام دهند تنها از نظر جسمی وظایف خود را انجام می دهند ولی از نظر ذهنی و روحی با آن کار همراه نیستند.

کنترل

مهارت های مدیریتی به کنترل نیاز دارد. اگر مدیر نتواند کنترل در بخش های مختلف را انجام دهد، هرگز نمی تواند مطلع شود که در هر بخش چه می گذرد و کارمندان چگونه فعالیت خود را انجام می دهند. مدیر باید با نظارت و کنترل درست، از تحقق اهداف و انجام فعالیت ها آگاه شود.
به هنگام کنترل، وقتی مدیری با انحرافات و یا اشتباهات کارمندان مواجه می شود می تواند به موقع آن ها را اصلاح کند و یا تغییر دهد و با جهت دهی بخش ها به سمت اهداف، مجددا سازمان را هدایت کند. کنترل در تمامی رده های سازمانی از بالاترین سطح تا پایین ترین سطح ضروری است.
کنترل موثر، مدیریت موثر را به همراه دارد و مدیر با یک بررسی دقیق بین آنچه که هست و آنچه باید باشد نقاط ضعف و ایرادات را مشخص می کند. مدیر زمانی می تواند موفق باشد که تمامی وظایف خود را به درستی انجام داده و در پایان همه چیز را کنترل کند. در واقع وظایف مدیر به صورت سلسله مراتبی پیوسته است که عدم انجام هر کدام سبب ایجاد مشکل برای وظایف بعدی می شود.

مهارت های مدیریتی چیست؟

تا این قسمت وظایف مدیر و برخی از مهارت های مدیریتی را با هم بررسی کردیم و امیدوارم که شما نکات مهم آن را در دفتر خود یادداشت کرده باشید. حال تصور کنید که مدیر شرکتی هستید و قرار است تمامی وظایف گفته شده را انجام دهید. بدون شک سعی می کنید همه چیز دقیق و با برنامه پیش برود و از هیچ نکته ای فروگذار نمی کنید. انجام وظایف گفته شده نیاز به مهارت هایی دارد و شما برای انجام نقش خود به عنوان مدیر، باید مهارت های مدیریتی را فراگیرید.
دوباره آماده نکته برداری شوید تا با هم به سراغ مهارت ها برویم. مهارت های مدیریتی چیزی فراتر از آن است که کارمندان در مورد آن فکر می کنند. یک مدیر باید علاوه بر مهارت های فنی و تخصصی خود، مهارت های دیگری نیز داشته باشد تا سازمان را به سمت بهره وری و نیل به اهداف پیش ببرد. سطح عملکرد کارکنان و کیفیت کار آن ها به مهارت های مدیر بستگی دارد.
در بسیاری از سازمان ها، به مهارت های مدیریتی توجهی نمی شود و گمان می شود که تخصص تنها کافی است. در صورتیکه مدیر خوب و موفق کسی است که علاوه بر تخصص و دانش کافی، مهارت های لازم را هم داشته باشد و همواره با آموزش های مختلف، مهارت های مدیریتی خود را تقویت کند.

انواع مهارت های مدیریتی 

۱-تمرکز داشته باشید
اولین مهارتی که شما به عنوان یک مدیر در مهارت های مدیریتی نیاز دارید، تمرکز بر کارکنان خودتان است. هر سازمانی از بخش های مختلف تشکیل شده و واحدهای گوناگونی دارد و شما به عنوان مدیر باید بر بخش ها و کارکنان خودتان تمرکز کنید. در شرایط گوناگون کارایی افراد متفاوت است و این سبب ایجاد چالش های مختلفی می شود. از شما به عنوان یک مدیر انتظار می رود که با تمرکز کافی بتوانید چالش ها را حل و مدیریت کنید.
یک مدیر موفق با تمرکز بر کارکنان، رفتار آن ها را تحلیل، ارزش های آن ها را شناخته و تیم خود را درک می کند. کارکنان با نیازهای مختلفی به مدیر خود مراجعه می کنند و انتظار دارند که مدیرشان بتواند از آن ها حمایت کند و پاسخ درستی به آن ها بدهد. پس مدیر باید با تمرکز بر تیم کارکنان خود همه شرایط را در نظر گرفته و پاسخ درستی برای آن ها داشته باشد.
اعضای تیم، با نیازهای مختلفی به مدیر مراجعه می کنند. به همین دلیل مدیر نیازمند کسب طیف گسترده ای از مهارت های مدیریتی مختلف جهت حمایت از اعضای تیم خود است. مدیریت افراد کار ساده ای نیست اما با دانستن ابزار و مهارت های مناسب می توانید به این مقوله دست پیدا کنید.

۲-صبور باشید
شما به عنوان یک مدیر باید بپذیرید که در طی مسیر پیش رو، موانع و مشکلاتی هم خواهید داشت و ممکن است با توجه به شرایط، روزهای بدی هم داشته باشید اما چیزی که اهمیت دارد این است که صبور باشید و با صبر خود به فکر راه حل باشید. اشتباهات خود را فراموش نکنید و از آن ها برای پیشرفت بیشتر خود، استفاده کنید.
بسیاری از مدیران به هنگام مشکلات، سردرگم و کلافه می شوند و برای حل مشکلات هیچ تلاشی نمی کنند بلکه سعی دارن با کناره گیری از نقش خود، به آرامش برسند. این راه چاره نیست، باید صبر داشته باشید و بدانید که تمامی مشکلات و عبور از آن ها برایتان تجربه می شود و در ادامه ی راه شما موفق تر از پیش می شوید.
۳-الگوی برتر باشید
شما به عنوان یک مدیر بیش ترین تاثیر را بر کارکنان خود می گذارید. آن ها رفتار شما را دنبال می کنند و به مرور شما برای آن ها تبدیل به الگو می شوید. همواره تلاش کنید آنچه که انتظار دارید کارکنان تان به آن عمل کنند، خودتان هم انجام دهید.
اگر انتظار دارید همه ی کارکنان نظم را رعایت کنند و به طور منظم به فعالیت بپردازند پس بهتر است خودتان در کارتان منظم باشید. اگر می خواهید همه ی کار ها به موقع انجام شود، پس خودتان کارهایتان را به موقع انجام دهید. کارکنان شما، رفتار شما را انجام می دهند زیرا آن ها دنباله کننده شما هستند.
۴-تجزیه و تحلیل فرآیندهای مالی را یاد بگیرید
مدیر یک سازمان باید بتواند گزارش های مالی اولیه ی شرکت را تجزیه و تحلیل کند. این موضوع اهمیت زیادی دارد زیرا به هنگام برآورد هزینه ها این مدیر است که باید بداند وضعیت مالی شرکت و منابع به چه صورتی است. در صورتی که شما به عنوان مدیر توانایی تجزیه و تحلیل فرآیندهای مالی را نداشته باشید، ممکن است دچار اشتباهاتی شده و با تخصیص نادرست، منابع مالی را هدر داده و سازمان را با شکست رو به کنید.
۵-گوش کنید و مشوق باشید
اگر می خواهید مدیر خوبی باشید بهتر است این نکته ی طلایی را از دست ندهید. به حرف کارمندان خود گوش کنید و اجازه دهید تا پیشنهادات خود را آزادانه بیان کنند. از آن ها سوالاتی بپرسید و بعد از پاسخ دادن، آن ها را تشویق کنید. زمانی که آن ها پیشنهادی می دهند و شما اهمیتی به آن نمی دهید، راه را برای پیشنهادات بیشتر می بندید.
در بعضی موارد ممکن است پیشنهاد کارکنان به نفع شرکت نباشد و شما به عنوان مدیر با  تدابیری که دارید، آن پیشنهاد را رد می کنید. در این زمان بهترین کار این است که دلیل رد پیشنهاد را برای کارکنان شرح دهید و آن ها را تشویق کنید تا پیشنهادات دیگری ارائه دهند.
۶-به درستی ارتباط برقرار کنید
شما به عنوان یک مدیر باید بتوانید با تمامی سازمان ارتباط برقرار کنید و ارتباط شما فقط به کارکنانتان خلاصه نمی شود. شما باید بتوانید با سایر مدیران و همچنین افراد خارج از سازمان ارتباط برقرار کنید . مدیری که توانایی ارتباط برقرار کردن را دارد، به راحتی صحبت می کند و با صحبت خود افراد را جذب می کند تا به سخنانش گوش بسپارند و در راه رسیدن به اهداف با او همراه شوند.
۷-در تصمیمات خود قاطع باشید
زمانی که شما به عنوان یک مدیر تصمیم می گیرید باید به اندازه کافی در مورد آن موضوع اطلاعات داشته باشید تا بتوانید از تصمیم خود دفاع کنید. زمانی که شما دلایل مناسب و قانع کننده داشته باشید و سنجیده عمل کنید، بر روی سایر افراد تاثیر گذاشته و باعث می شود که به تصمیمات شما احترام بگذارند. در اینجاست که تفاوت بین مدیران آشکار می شود.
۸-در مذاکرات همیشه برنده باشید
همانطور که در بخش ششم بیان کردیم؛ یک مدیر باید با سایر افراد به درستی ارتباط برقرار کند. بدون شک در ارتباط با افراد، مذاکراتی شکل می گیرد و مدیر موفق کسی است که مذاکرات را به سمت پیروزی هدایت کند. برنده شدن در مذاکرات به نفع کل سازمان است.
یک مدیر توانمند به خوبی می داند که چه زمان برای شروع مذاکره و چه زمان برای پایان آن مناسب است. وی همچنین می داند که در حین مذاکره از چه تکنیک های موثر و چه نکات مهمی استفاده کند تا بتواند مذاکرات خود را با پیروزی به پایان برساند. بنابراین مهارت مذاکره با آموزش های مناسب قابل یادگیری است و اثربخشی آن نیز با تمرین و ممارست  قابل مشاهده می باشد.
۹-به کارکنان خود پاداش بدهید
زمانی که شما برای قدردانی از زحمات کارمندان خود، به آن ها پاداش می دهید در واقع در آن ها انگیزه ایجاد می کنید تا بهتر و با کیفیت بیش تری کار کنند. پاداش می تواند به صورت تقدیرنامه، هدیه و یا مرخصی باشد. حتی می توانید برای پاداش به کارمندان خود خلاقیت به خرج بدهید. برای مثال می توانید محیطی برای استراحت و ورزش ایجاد کنید تا گاهی اوقات نیز، در چنین بخش هایی قرار بگیرند و از لحاظ روحی و ذهنی تمرکز بیشتری بدست آورند.
۱۰-دانش خود را به دیگران آموزش دهید
زمانی که شما کارمندان خود را استخدام می کنید ممکن است بسیاری از موارد مد نظر سازمان را به درستی ندانند و در آن زمینه ضعیف عمل کنند. شما به عنوان مدیر باید مهارت آموزش دادن داشته باشید تا به آن ها آموزش دهید و کارمندان خود را به سطح مورد نظر برسانید. در این صورت هم علم و دانش کارمندان بیشتر می شود و هم کارها با کیفیت بهتری انجام می گیرد.
در این بخش چند روش آموزش به کارمندان را با هم بررسی می کنیم:
 
الف) آموزش کوتاه مدت
زمان آن رسیده که آموزش های طولانی را کنار بگذارید و از آموزش های کوتاه مدت استفاده کنید. زیرا درک آموزش های کوتاه مدت برای کارمندان راحت تر است و با عمل به آموزش ها می توانند کیفیت کار خود را افزایش دهند.
بنابراین سعی کنید تا جایی که از کیفیت کار مورد نظر کاسته نمی شود، آموزش های خود را کوتاه کنید تا کارکنان بهتر بتوانند درک کنند و آمادگی لازم جهت فعالیت را داشته باشند.
ب)آموزش شخصی متناسب با نیازهای فرد
دیگر یک آموزش واحد برای تمامی افراد کاربردی ندارد و کارمندان به سمت چنین آموزش هایی جذب نمی شوند. برای جذب بهتر کارمندان بهتر است به نیازهای آموزشی فرد توجه شود. در نظر بگیرید کارکنان شما چه اهداف بلند مدتی را برای زندگی حرفه ای خود در نظر دارند. با آموزش این نکات به آن ها، نه تنها موفقیت حرفه ای هر کدام بلکه موفقیت سازمان رقم می خورد.
ج)آموزش روزانه
همه ی ما می دانیم که پیشرفت یک شبه به دست نمی آید بلکه باید هر روز تمرین کرد تا به موفقیت رسید. زمانی که شما به کارمندتان کمک می کنید تا تمرین روزانه و مستمر داشته باشد، در واقع به او کمک کرده اید تا به فردی با ارزش و موثر  تبدیل شود. در این زمان فرد برای پذیرفتن مسئولیت های بزرگ تر آماده شده زیرا مهارت های جدیدی را آموخته و برای انجام وظایف بزرگ تر توانایی لازم را دارد.
د) آموزش متناسب با تکنولوژی
اگر می خواهید شرایط پیشرفت و موفقیت کارکنان خود را ایجاد کنید، بهتر است سیستم های قدیمی را کنار بگذارید. زمانی که شما از تکنولوژی روز برای آموزش به کارکنان خود استفاده می کنید باعث راحتی کار و تمرکز بیش تر آن ها می شوید. برای این کار بهتر است از برنامه ها و اپلیکیشن هایی که دسترسی آسانی دارند استفاده کنید.
این موارد از مهم ترین روش های آموزش به کارمندان و کارکنان سازمان توسط مدیران بود. همواره توجه کنید که موفقیت سازمان در گرو موفقیت تک تک افراد و واحدها می باشد

نتیجه گیری

در این مقاله به بیان مفهوم مدیریت پرداختیم و وظایف اصلی مدیر و مهارت های مدیریتی را به روشنی بیان کردیم. مدیر با در نظر گرفتن قوانین جامعه، منابع مادی و انسانی را در جهت نیل به اهداف به کار می گیرد. اگرچه مدیران باید تخصص داشته باشند اما علاوه بر تخصص باید مهارت های مدیریتی دیگری را در خود تقویت کنند تا سازمان را به هدف های تعیین شده برسانند.
برای به کارگیری مهارت های مدیریتی تمرین و ممارست را فراموش نکنید و بدانید  تقویت یک مهارت تنها با تمرین و تکرار به دست می آید. برای آموزش به کارکنان روش های مختلفی وجود دارد که می توانید از هر کدام برای اثر بخشی بیشتر متناسب با اهداف استفاده کنید. به این موضوع دقت داشته باشید که سازمان یک جامعه بزرگ است که موفقیت آن در گرو موفقیت تمامی واحد ها و کارکنان می باشد.
حرف آخر
و در پایان مدیریت یک هنر است و مدیر هنرمندی که تک تک اجزا را به سمت موفقیت پیش می برد.
شما با کدام یک از این سبک‌ها ارتباط بهتری برقرار می‌کنید؟
دوست دارید کدامیک از مهارت های مدیریتی را یاد بگیرید؟