برنامه ریزی بلند مدت برای رسیدن به آرزوها
در ابتدای این بحث باید بدانید که شما چه می‌خواهید؟ اهداف خود را مشخص کرده باشید تا بتوانید برای رسیدن به آن‌ها برنامه ریزی کنید. اهداف ما چیزهایی هستند که باید در ما اشتیاق ایجاد کنند و ارزشی را به زندگی ما اضافه کنند.
پس دقت داشته باشید که اهداف خود را درست انتخاب کنید. سپس برای اهداف خود برنامه ریزی کنید. در رابطه با هدف همین بس، حال وارد مبحث برنامه ریزی می‌شویم. در برنامه ریزی باید به زمان بندی هم دقت کنید، خیلی مهم است که بدانید برنامهی شما بلند مدت است یا کوتاه مدت.
از واژه‌ی برنامهی میان مدت استفاده نمی‌کنیم زیرا دیگر کاربردی ندارد. ما می‌خواهیم به اهداف خود برسیم و در این بین هر کاری کنیم در قالب برنامهی بلند مدت که هدف اصلی ما را شامل می‌شود و برنامهی کوتاه مدت که هدف بلند مدت ما را به کارهای کوچک‌تر تقسیم میکند قرار خواهد گرفت.
برنامهی بلند مدت نقشه‌ی راه شما محسوب می‌شود و برنامه کوتاه مدت راه‌هایی هستند که شما در جهت رسیدن به مقصد نهایی طی خواهید کرد.
شخصی را در نظر بگیرید که می‌خواهد نویسنده‌ای در زمینه‌ی کودک و نوجوان شود. شغل نویسندگی یک هدف بلند مدت برای او است و نیاز به برنامهی بلند مدت نیز دارد. اما نوشتن یک جستار در یک روز می‌تواند هدفی کوتاه مدت اما مفید در جهت رسیدن به هدف اصلی باشد.
اگر نویسنده موفق شود حداقل صد جستار نوشته و منتشر کند جایگاه والایی پیدا خواهد کرد. البته به شرط اینکه جستار او از استانداردهای مطلوب مخاطبین برخوردار باشد.
چه مدتی؟
چند روز؟ چند ماه؟ یا چند سال؟ باید کار و تلاش کند تا نویسنده شود؟
هرگز از روش‌های سریع مثل پرداخت هزینه برای تبلیغات و غیره که یک شبه عمل می‌کنند استفاده نکنید. سعی کنید در مسیر حرکت برای رسیدن به اهداف خود صبور و پیگیر باشید.
کسی که می‌خواهد نویسنده‌ی کودک و نوجوان شود از همین ابتدا که دست به نوشتن می‌برد یک نویسنده است. اما اگر می‌خواهد شناخته شود و آثار او روی جامعه‌ی کودک و نوجوان تاثیر بگذارد باید برنامه ریزی داشته باشد.
با خود می‌گوید: پنج سال دیگر این موقع اولین کتاب خودم که یک مجموعه داستان خواهد بود انتشار خواهم داد.
اما برای اینکه پنج سال دیگر واقعا کتاب منتشر کند نیاز دارد که از همین امروز دست به کار شود.
حال وقت آن است که برنامهی کوتاه مدت را تنظیم کند.
هر روز باید برنامهی ویژه داشته باشد. به سراغ اهداف کوتاه مدت خود که در جهت رسیدن به هدف بلند مدت اصلی هستند می‌رود و آن‌ها را بصورت روزانه برنامه ریزی میکند.
سه تا جستار در هفته منتشر میکند حداقل هر کدام سیصد کلمه که با مسائل روز کودک و نوجوان مرتبط است. از روابط اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی برای ارتباط با مخاطبین خود استفاده میکند تا بهتر با مسائل این قشر از جامعه آشنا شود و کارهای دیگر.
اما قطعا شما که در حال مطالعه‌ی این مقاله هستید دقیقا سر همین برنامه ریزی چالش دارید اما اصلا نگران نباشید ما ان را برای شما توضیح خواهیم داد.
دقت کنید. اگر در برنامه ریزی خود دچار مشکل شدید و نتوانستید متعهد به برنامه بمانید، این مسئله برمی‌گردد به انتخاب اهداف شما. اهداف خود را بررسی کنید و متناسب انتخاب کنید.
شناخت از شرایط و امکانات
اگر می‌خواهید یک کتاب هزار صفحه‌ای بخوانید در ابتدا باید به شناختی از خودتان برسید که در طول روز چقدر زمان و پتانسیل مطالعه دارید. اگر بدون شناخت برنامه ریزی کنید که روزانه صد صفحه مطالعه داشته باشید بعد از چند روز که نتوانید به برنامه برسید قطعا دل زده خواهید شد.
اما هرگز نباید دست از تلاش بردارید. شما اکنون یک تجربه‌ی گرانبها دارید، اینکه نمی‌توانید صد صفحه روزانه بخوانید. حال باید برنامهی خود را تغییر دهید. ترجیحا حجم آن را نصف کنید.
این بار برنامه‌ای بریزید که در آن شما روزانه پنجاه صفحه مطالعه داشته باشید. خیلی ساده می‌بینید که به احتمال خیلی زیاد به هدف خود یعنی خواندن کتاب هزار صفحه‌ای طی بیست روز خواهید رسید. پس برنامه را بریزید و با همان پنجاه صفحه آغاز کنید. اگر موفق نشدید باز تعداد صفحات را کمتر کنید.
بعضی وقت‌ها لازم است شما از تنها پنج صفحه یا حتی یک صفحه در روز شروع کنید. فردی در ابتدا که می‌خواست مطالعه را شروع کند در ابتدا با سه خط در روز آغاز کرد و اکنون به کرم کتاب معروف شده، امکان ندارد در ماه کمتر از هفت رمان بخواند.
اصلا از چیزی شرمسار نباشید مهم شروع است. بهتر از این است که هیچ کاری نکنید.
عادت میکنید!
برای کتاب بعدی که می‌خواهید بخوانید اکنون شما یک عادت چند صفحه‌ای در روز دارید. برای افزایش تعداد صفحات می‌توانید با احتیاط چند صفحه‌ی دیگر نیز به برنامهی خود اضافه کنید. دقت کنید طوری صفحات را زیاد نکنید که دوباره برنامه به شکست منجر شود.
برای تغییر در برنامه ابتدا باید روی تغییر عادات تمرکز کنید و با جایگزین کردن یک عادت جدید طی یک برنامه ریزی دقیق شروع کنید.
شناخت از ملزوات اصلی برنامه ریزی است. کسی که خود را نمی‌شناسد نمی‌تواند برنامهی خوبی داشته باشد هر چند ظاهر برنامه خیلی زیبا به نظر آید اما اجرا شدن آن اماکن اندکی دارد.
شناخت درباره‌ی شرایط هم اهمیت زیادی دارد مادر مهربانی که فرزندان کوچک دارد باید با در نظر گرفتن این شرایط برنامه ریزی کند ممکن است پنجاه صفحه در روز برای او خیلی زیاد باشد اما ده صفحه امکانپذیر باشد. هیچ اشکالی ندارد اگر کمی دیرتر به اهداف خود برسید، مهم کیفیت کار است. یک صفحه یا پنجاه صفحه مطالعه از کتابی هزار صفحه‌ای زمانی ارزشمند است که شما بتوانید از مطالعه‌ی خود بهره ببرید وگرنه اگر صرف خواندن باشد آن را می‌توانید خیلی سریع تر انجام دهید.
از یک برنامهی روزانه و منسجم پیروی کنید
دوباره به مثال فردی که می‌خواست طی پنج سال نویسنده شود برگردیم.
اگر او پنج سال بخوابد یا به سقف اتاق خود خیره شود نه تنها نویسنده نخواهد شد بلکه دیگر از زندگی بهره‌ای نخواهد برد پس باید از جا بلند شده و اقدام کند.
اقدام یعنی همان برنامه ریزی همراه با عمل، دقت کنید همه‌ی ما معمولا در زندگی خود تا به اینجا چندین بار دست به برنامه ریزی زده‌ایم، اما آیا به آن عمل کرده‌ایم؟
عمل کردن به برنامه مرحله‌ی مهم و به شدت سخت ماجرا است. تنها با شروع کردن و یک جهش قدرتمند همراه با مداومت روزانه می‌توانید نیروی لازم برای عمل را فراهم کنید.
اجرای یک برنامه زمانی آسان‌تر می‌شود که آن را بصورت روزانه انجام دهیم. مهم نیست که هر روز عملکرد عالی دارید یا نه اما خیلی اهمیت دارد که شما هر روز عملکردی داشته باشید.
پنج سال برای نویسنده شدن فرصت دارد. (این پنج سال یک مثال برای شفافیت موضوع است). پنج سال یعنی هزار و هشتصد و بیست و پنج روز. تقریبا حدود ۲۶۱ هفته. دقت کنید برنامهی هفتگی هم جز برنامهی کوتاه مدت محسوب می‌شود.
او باید برای تک تک هفته‌ها و روزهای خود برنامه داشته باشد اما هرگز نباید یکجا آن‌ها را بچیند. هرگز نباید برنامه را از برنامهی هفتگی فراتر برد. دلیل اصلی اجرا نشدن برخی برنامه‌ها این است که فرد، برنامهی یک سال خود را در یک روز می‌چیند، مدتی ان را به خوبی اجرا کرده و با گذر زمان نسبت به آن برنامه دلسرد می‌شود.
برنامه حس پویایی و انعطاف خود را از دست می‌دهد و حالت خشک و صفر و یکی پیدا میکند.
برنامه ریزی روزانه چرا؟
از مزایای یک برنامهی روزانه هرچه بگوییم باز هم کم است به چند مورد از آن‌ها توجه کنید:
دلیل اول برنامه ریزی روزانه
هدف نهایی تا حد ممکن کوچک شده و شما با عمل به برنامهی یک روز، خود را یک قدم به آن نزدیک‌تر می‌بینید. اتفاقی بس شیرین که شاید با هیچ نوع برنامهی دیگری آن را تجربه نکنید.
دومین دلیل برنامه ریزی روزانه
برنامه ریزی روزانه ذهن شما را منظم و متعهد میکند زیرا شما متعهد هستید برنامهی همان یک روز را انجام دهید و با پایان روز شما کار خود را انجام داده‌اید و باید برای برنامهی فردای خود آماده شوید.
زمانی که برنامه روزانه نباشد، انسان دچار خستگی و سردرگمی می‌شود چون نمی‌داند دقیقا باید چه کار کند. ممکن است چند ماه نیز برنامه را ادامه دهد اما رفته رفته خسته و بی انگیزه می‌شود. اما برنامهی روزانه فقط برای یک روز شما است و هرگز نباید در حین انجام آن به روزهای دیگر فکر کنید.
هر روز برای خودش با ارزش بوده و شما باید به برنامهی آن متعهد باشید.
سومین دلیل برنامه ریزی روزانه
افزایش تمرکز و تعهد با برنامهی روزانه امکانپذیر است.
فرض کنید برنامه‌ای یک ماهه در اختیار دارید تا یک کتاب هزار صفحه‌ای را بخوانید.
این برنامه فقط برای یک ماه بوده و پوشش بیشتری ندارد. شما محکوم هستید هرطور شده روزانه سی و سه صفحه مطالعه داشته باشید.
حال اگر در این بین یک روز حوصله نداشته باشید یا دچار بیماری شوید این حجم به روزهای بعدی منتقل می‌شود و حال اگر بیش از یک روز شما دچار مشکل شوید و نتوانید مطالعه کنید برنامهی شما کاملا به چالش کشیده شده، ممکن است به سختی اجرا شود یا اصلا دست از اجرای آن بردارید.
برنامهی روزانه به شما این امکان را می‌دهد تا تعادل را در برنامهی خود حفظ کنید، زیرا شما روزهایی همراه با یک برنامهی انعطاف پذیر در اختیار دارید. شما باید کارهای یک روز را انجام دهید. فقط یک روز حتی اگر دچار بیماری شوید می‌توانید آن روز را استراحت کنید و برنامه را از روز بعد سر بگیرید نه حجمی را همراه با خود انتقال دهید.
چهارمین دلیل برنامه ریزی روزانه
قدرت انعطاف برنامهی روزانه
شما هرگز مجبور نیستید کاری که امروز انجام داده‌اید عینا فردا در همان ساعت هم انجام دهید. در مثال بالا هم آمد که گاهی انسان ممکن است بنا به هر دلیلی نتواند یک روز کاری انجام دهد.
مشکل بزرگی که در برنامه ریزی اکثر افراد وجود دارد این است که می‌خواهند کارها را راس یک ساعت شروع کنند و راس یک ساعت هم کار خود را به اتمام برسانند.
فردی را در نظر بگیرید که امثال کنکور دادر و می‌خواهد برنامه ریزی درسی انجام دهد. داخل برنامه می‌نویسد:
ساعت هشت صبح بیدار می‌شوم.
ده و نیم تا یازده و نیم دین و زندگی.
ساعت دوازده ناهار بعدش دوازده و نیم دوباره مطالعه و الی آخر.
این مدل برنامه ریزی کردن یکی از بدترین مدل برنامه نوشتن است که ذهن و وجود آدمی را فرسوده و تعهد او نسبت به اهدافی که دارد را کاهش می‌دهد.
چرا؟
چون اگر یک روز ساعت هشت و سی صبح بیدار شود کل برنامه تحت تاثیر دیر بیدار شدن او قرار می‌گیرد. اگر هفت و سی بیدار شود قضیه برعکس می‌شود و او مجبور است تا ساعت هشت بیهوده پرسه بزند.
هر اتفاق کوچک و برزگی در طول روز می‌تواند برنامهی او را تا مرز نابودی بکشاند. به جای این نوع برنامه ریزی خشک و غیر قابل انعطاف به این مثال دقت کنید.
فرد مورد نظر ما پس از اینکه برنامهی قبلی خود را تغییر داد اینگونه برنامه ریزی نمود:
صبح پس از بیدار شدن و خوردن صبحانه، یک درس تخصصی (دروس تخصصی نسبت به رشته‌ی فرد متفاوت است) همراه با یک درس عمومی. پس از پایان هر درس میزان زمان مطالعه را یادداشت میکند). به عنوان مثال درس اختصاصی دو ساعت و درس عمومی چهل دقیقه زمان برده.
از ساعت دوازده الی چهارده ناهار و استراحت.
باقی برنامه را طبق همین نمونه جلو می‌برد.
همانطور که مشاهده کردید چهار مورد از ویژگی‌ها یک برنامهی روزانه را برای شما آوردیم.
نکات مهم:
همراهان گرامی دقت داشته باشید که برنامهی هر روز را باید روز قبل بچینید. معمولا پیشنهاد می‌شود وقتی برنامهی روز اول را تمام کردید. شب هنگام قبل از خواب برنامهی روز بعد خود را تنظیم کنید.
اینگونه وقتی از خواب بیدار می‌شوید دقیقا می‌دانید امروز باید چه کارهایی انجام دهید و سردرگم نخواهید بود.
برنامه نه باید خیلی سخت و ثقیل باشد نه خیلی راحت طلبانه. نه به فکر آسایش خود باشید، چون از هدف دور خواهید شد، نه اینکه به فکر سخت گیری و اذیت خودتان باشید، زیرا باز هم از اهداف خود دور خواهید شد.
به دلیل انعطاف بالا می‌توانید جای کارها را در برنامه روزانه تغییر دهید، مثلا صبح قرار است مطالعه کنید اما حوصله‌ی مطالعه ندارید. می‌توانید کار دیگری که در برنامه هست را انجام دهید و در طول روز هروقت خواستید مطالعه کنید. فقط مراقب باشید آن را به روزهای دیگر موکول نکنید مگر در شرایط حاد (بیماری، هر اتفاق غیر منتظره‌ی دیگر…).
جمع بندی
مراقب زمان باشید، هرکاری قرار است انجام دهید زمان آن را در برنامه ریزی داشته باشید و یک جا یادداشت کنید. اینگونه خیلی عالی مراقب برنامهی خود هستید و می‌توانید پیشرفت خود را بررسی کنید. منتظر نشوید ساعت و روز هفته رُند شود
. همین الان شروع کنید.
امیدوارم بتوانید جدی و مصمم یک برنامه ریزی روزانه‌ی خوب داشته باشید و از همین لحظه کار خود را آغاز کنید.
شما در زندگی برنامه ریزی خاصی دارید؟ روشی دارید که برنامه ریزی را ساده‌تر انجام بدهید؟
