چطور در مسیر سخنران حرفه‌ای شدن قدم برداریم؟
یک سخنران قابلیت این را دارد که تأثیر زیادی در زندگی مردم داشته باشد و به عنوان یک فرد حرفه‌ای شناخته شود.
تا حالا برایتان سؤال پیش آمده که چطور بعضی سخنران ها خیلی حرفه‌ای عمل می کنند ولی بعضی ها قادر نیستند؟
اگر پیش از این می خواستید یک سخنران حرفه‌ای باشید و نمی دانستید که چطور در این مسیر قدم بردارید، این مقاله برای شما نوشته شده است.
فرق سخنران حرفه‌ای با معلم
حتماً با مدرسان مدرسه و دانشگاه سر و کار داشته اید و می دانید که فضای تدریس آن ها چطور است.
از این بگذریم که یک معلم یا استاد می تواند خوب یا ضعیف تدریس کند؛ موضوع مهم این است که فضای این نوع آموزش چطور است؟
در شرایط عادی به این صورت است که تدریس کننده یک موضوعی را تدریس می کند و در آخر شاگردان امتحان می گیرد و آموزش تمام می شود.
اما یک سخنران حرفه‌ای باید مسیر متفاوتی را باید طی کند؛ یادمان باشد که یک سخنرانی فقط به صورت یک طرفه نیست و باید با مخاطبین ارتباط برقرار کرد.
معمولاً در مدل آموزشی آکادمیک، این موضوع رعایت نمی شود و مخاطبین به خوبی موضوع را درک نمی کنند.
ایده آل ترین شکل سخنرانی به این صورت است که سخنران محتوای ارزشمندی را در بستری مناسب ارائه کرده و مخاطبین آن را دریافت و به کار می گیرند.
مهارت های یک سخنران
یک سخنران حرفه‌ای در یک سری زمینه ها مهارت دارد و بدون آن ها ممکن نیست که یک سخنرانی با کیفیت را ارائه کرد.
پس با هم این مهارت های ضروری را بررسی می کنیم.
۱-بررسی و شناسایی مخاطب مهارت اول سخنران
یک سخنران حرفه‌ای چه برای ۱۰ نفر و چه برای ۱۰۰۰ نفر صحبت کند، امکان ندارد که شناختی از مخاطب خود نداشته باشد.
این موضوع را همیشه در نظر بگیرید:
اگر نمی دانید که برای چه کسی صحبت می کنید پس بهترین محتوا و اطلاعات ممکن هم به آن ها کمکی نمی کند!
مثلاً اینکه چه جنسیتی دارند؟ در چه رده سنی هستند؟ در مورد موضوع سخنرانی چه قدر اطلاعات دارند؟ و …
یکی از ساده ترین راه ها استفاده از فرم شناخت مخاطب در سخنرانی است که اطلاعات کلی از مخاطبین بدست می آید که امروزه با استفاده از ابزارهایی مثل گوگل فرم به سادگی قابل ساختن هستند.
برای اطلاعات بیشتر توصیه می شود مقاله چرا شناخت مخاطب در سخنرانی مهم است؟ را مطالعه کنید.
۲-تمرین کردن همیشگی مهارت دوم سخنران
یک سخنران حرفه‌ای خود را موظف می داند که همیشه در حال تمرین کردن باشد.
اعتماد به نفس در سخنرانی خیلی خوب است، اما نباید اعتماد به نفس از نوع کاذب باشد و منجر به غافل شدن از تمرین کافی شود!
فردی که در شروع مسیر سخنران شدن است باید برای هر ارائه تمرین زیادی کند تا آمادگی لازم را داشته باشد.
کم کم که پیش می رود شاید کمی از این تمرینات کمتر شود، اما هیچ وقت تمام نمی شوند.
برای اجرای یک سمینار یا کارگاه که قبلاً اجرا شده، تمرین کمتری نیاز است؛ اما وقتی یک ارائه جدید است، حتی یک سخنران قدیمی و خبره هم نیاز به تمرینات مختلفی دارد.
مثلاً تمرینات صداسازی طوری هستند که اگر یک مدت آن ها را انجام نداد، صدا دچار مشکل می شود. دقیقاً یک سخنران حرفه‌ای می داند که باید چند دقیقه قبل از سخنرانی خود این تمرینات را انجام دهد.
همچنین یک بار تمرین کردن کامل سخنرانی، یک از تمرینات ضروری است که اکثر سخنران های حرفه‌ای قبل از سخنرانی خود انجام می دهند.
۳-مدیریت ترس و اضطراب مهارت سوم سخنران
هر بار از سخنران های حرفه‌ای و بزرگ دنیا پرسیده شده که شما در اول سخنرانی کمی ترس یا اضطراب دارید یا نه؟ جواب دادند که گاهی اوقات دارند.
در هر درجه ای هم برسید این ترس و اضطراب همیشه وجود دارد و فقط سخنران حرفه‌ای می داند که چطور آن ها را کنترل کند.
در واقع، این ترس و اضطراب را تبدیل به هیجان می کند و هیچ صدمه ای به سخنرانی او وارد نمی شود و حتی بهتر از قبل هم صحبت می کند.
یکی از اصول مدیریت ترس این است که باید بپذیرید که این ترس همیشه وجود دارد و فقط با تمرین می توان میزان آن را کمتر کرد.
این را هم باید دانست که امکان ندارد بدون هیچ تمرین و سخنرانی کردن، از ترس در سخنرانی کاسته شود.
۴-مهارت داستان گویی
همه سخنران های حرفه‌ای، داستان‌گوهای قوی هستند و می دانند در کدام قسمت سخنرانی استفاده کنند.
تصور این هم سخت است که نظاره‌گر یک سخنرانی باشیم و سخنران از اول تا آخر فقط یک سری محتوای خشک را منتقل کند!
یکی از نکته های اصلی که یک سخنران معمولی را به حرفه‌ای تغییر می دهد همین استفاده از داستان است.
همه افراد به داستان های جذاب علاقه دارند و این داستان ها در ذهن آن ها همیشه ماندگار می شوند.
اگر محتوا را در قالب داستان بیان کرد مثل این می ماند که یک کالباس را در ساندویچی خوشمزه قرار داد و کمتر کسی است که کالباس را به تنهایی میل کند.
منظور از داستان گویی این نیست که یک نفر چنان مهارتی داشته باشد که خودش تولید کننده داستان و داستان سرا باشد و این چنین مهارتی خیلی ایده آل و معمولاً برای هنرمندان است.
منظور این است که داستان های شخصی خود یا داستان هایی که از افراد دیگر نقل شده را به بهترین شکل به مخاطب منتقل کرد.
به خصوص اگر شروع سخنرانی با یک داستان جذاب همراه باشد، در ادامه هم می توان دل مخاطب را بدست آورد.
۵-مهارت استفاده از طنز
این مهارت تکمیل کننده مهارت چهارم بوده و یک سخنران حرفه‌ای به آن مجهز است.
همان طور که مردم داستان ها را دوست دارند، از شوخی و طنز هم لذت می برند؛ حتی جدی ترین افراد!
این طنزها با توجه به نوع سخنرانی می تواند کم یا زیاد باشد و از قبل باید تعیین شود.
ولی نمی توان از این نکته گذشت که در هر سخنرانی اگر از طنز به خوبی استفاده کرد به کیفیتش کمک زیادی می کند.
در زمان هایی هم نیاز است که سخنران با توجه به جو سخنرانی به طور بداهه از طنز استفاده کند و این مهارتی است که هر سخنرانی ندارد.
به طور کلی وقتی مخاطب می خندد که مغز توقع ندارد و یک دفعه یک چیز غیر عادی را متوجه می شود.
در مقاله چگونه از شوخ طبعی در سخنرانی استفاده کنیم؟ به این موضوع بیشتر پرداخته شد.
۶-مهارت طراحی سخنرانی
اینکه چطور یک سخنرانی را انجام داد و اینکه چطور محتوای سخنرانی کنار هم چیده شود، دو موضوع مجزا از هم است.
حتی اینکه یک سخنران تولیدکننده محتوا باشد کافی نیست و باید بتواند این محتوا را به طور درست طراحی کند.
شاید محتوا را فردی دیگر تولید کند و اینکه چطور طراحی شود. ولی معمولاً اینکه موارد کنار هم چیده شود بیشتر وظیفه یک سخنران است که به جوانب سخنرانی آشنایی کامل دارد.
شاید در بین این لیست ۱۰ تایی این مورد سخت ترین و زمانبرترین باشد؛ اما نگران نباشید و به مرور زمان می توان در آن حرفه‌ای شد.
۷- مهارت اسلاید سازی
شاید تا چند سال قبل این موضوع مهمی نبود و مثل الان تکنولوژی این قدر پیشرفت نکرده بود، اما امروزه اهمیت بالایی دارد.
این موضوع از دو جهت قابل بررسی است:
۱-ساخت اسلاید ۲-استفاده از اسلاید
۱-ساخت اسلاید
وقتی بحث اسلاید سازی مطرح می شود به معنی این نیست که فقط مهارت ساخت در نرم افزارهایی مثل پاورپوینت را داشت و منظور اسلاید سازی اصولی و رعایت فلسفه آن است.
یک سخنران حرفه‌ای باید بداند که چطور اسلایدهایی بسازد که باعث خستگی مخاطبان نشود و در جهت کمک کردن به سخنرانی باشد.
این یک ابزاری فوق العاده است که باید یاد گرفت که چطور از آن به بهترین شکل استفاده کرد.
یکی از نکات ساده که باید رعایت کرد این است که بیشتر از عکس های حرفه‌ای و جذاب استفاده کرد و تا جایی که می شود متن ها خیلی کم باشند.
اگر سخنران می ترسد که محتوای اسلایدها را فراموش کند و به خاطر این از متن زیادی استفاده می کند، پس باید دنبال راه حل جدی باشد.
بهتر است که متن های طولانی اسلایدها در یادداشت های نرم افزار قرار گیرند که می توان آن ها را حین سخنرانی هم نگاه کرد. فقط به کمی مهارت و تمرین نیاز است که هنگام راه رفتن به لپ تاپ نگاه کرد و آن یادداشت ها را مشاهده کرد.
ساخت اسلاید موضوعی است که می توان برون سپاری کرد. فقط در ابتدا توصیه می شود که سخنران در این زمینه تسلط داشته باشد تا در آینده کیفیت اسلایدهای ساخته شده توسط دیگران را تشخیص دهد.
۲-استفاده از اسلاید
نه تنها اسلایدسازی مهم است بلکه نحوه استفاده از این ابزار هم اهمیت بسیاری دارد.
یکی از اشتباهات رایج این است که سخنران دائماً از جلوی پروژکتور رد می شود و این منجر به منعکس شدن نور در بدن او می شود.
این مسئله باعث حواس پرتی مخاطب می شود و باید قبل از سخنرانی حل شود.
مورد بعدی اینکه وابستگی بیش از حد به اسلایدها نداشت و همیشه به آن ها نگاه نکرد.
گاهی اوقات برای تأکید می توان به آن ها نگاه کرد و بلافاصله نگاه به مخاطبین برگردد تا ارتباط با مخاطب قطع نشود.
اینکه چطور از پرزنتر استفاده کرد هم خودش یک مهارت است که با تمرین کردن قابل یادگیری است.
بعضی از پرزنترها، قابلیت هایی مثل زوم کردن و سفید و سیاه کردن تصویر را دارند که باعث جذاب تر شدن اسلایدها می شود.
در خصوص این موضوع میتوانید به مقاله ۱۱ نکته جادویی برای ساخت پاورپوینت حرفه‌ای مراجعه کنید.
۸-مدیریت خشم
یک سخنران حرفه‌ای آموزش هایی را گذرانده که در لحظه بتواند خشم خود را کنترل کند و حداقل این کار را در حین سخنرانی خیلی خوب انجام می دهد.
ممکن است در هر سخنرانی یک سری از مخاطبین سوال های نابجایی بپرسند و شاید دنبال شوخی کردن باشند، اما سخنرانی نباید خشم خود را بروز دهد.
همین از کوره در رفتن منجر به این می شود که کل سخنرانی زیر سوال برود و اینکه در آینده هم سخنرانی های بعدی دچار مشکل شود.
پس نیاز است که یک سخنران حرفه‌ای از طریقی مدیریت خشم در سخنرانی را یاد بگیرد و در جایی که نیاز است خشم خود را کنترل کند.
۹-اعتماد به نفس داشتن
اعتماد به نفس یک موضوعی است که بستگی به شرایط دارد و امکان دارد یک نفر در یک زمینه با اعتماد به نفس باشد و در یک زمینه بدون اعتماد به نفس.
اما یک سخنران حرفه‌ای در ارتباط با مخاطبین باید اعتماد به نفس بالایی داشته باشد، و گرنه کسی او را جدی نمی گیرد.
هیچ سخنران بزرگی را می شناسید که از اعتماد به نفس بالایی برخوردار نباشد؟! قطعاً نمی توان پیدا کرد.
از آن جایی که یک سخنران حرفه‌ای به طور مداوم تمرین می کند و سخنران های زیادی هم انجام داده، پس ناخودآگاه از اعتماد به نفس بالاتری برخوردار است، حتی اگر آموزش تخصصی در زمینهٔ اعتماد به نفس ندیده باشد.
پس اگر مهارت های دیگر را خوب فرا گرفته باشید در این زمینه هم جای نگرانی وجود ندارد و استاندارد لازم را بدست می آورید.
هر چند اگر در زمینهٔ اعتماد به نفس هم مطالعه کنید و به بهترین شکل آن را دارا باشید، به حرفه‌ای تر شدن شما کمک می کند.
۱۰-مهارت جوابگویی
در هر لحظه از سخنرانی امکان سوال پرسیدن مخاطبین وجود دارد و سخنران حرفه‌ای می داند که چطور آن ها را جواب دهد.
بعضی سؤالات نیاز است که در لحظه سخنرانی جواب داده نشوند و به بعد از اتمام سخنرانی موکول شوند.
همچنین در کارگاه یا سمینار هایی که تعداد افراد زیاد نیستند پیشنهاد می شود که در اسلایدها یک بخشی به پرسش و پاسخ اختصاص پیدا کند.
اینکه چطور به این سؤالات باید پاسخ دهیم نیاز به تمرین و اطلاعات بالا دارد که سخنران از قبل برای آن آماده شده است.
مثلاً یک راه اینکه همه سوال هایی که در مورد موضوع سخنرانی وجود دارد از قبل نوشته شده و برای آن جواب پیدا شود.
اگر هم کسی سوال متفرقه پرسید، خیلی راحت می توان به منابع دیگر ارجاع داد.
یک سخنران حرفه‌ای این نکته را هم می داند که بهتر است بعد از اتمام ساعت رسمی کلاس، چند دقیقه ای را در بین مخاطبین باشد و به سؤالات و مشکلات آن ها بپردازد.
فقط در یک موقع می توان از این کار خودداری کرد که بلافاصله کار فوری داشته باشد و از قبل در بین سخنرانی اشاره کرده که بعد از اتمام سخنرانی دیگر حضور ندارد.
اینکه به مخاطبین توجه کرد خود نشان از حرفه‌ای بودن دارد.
۱۱-مهارت های غیرکلامی
یکی از نکات مهمی که در سخنران های حرفه‌ای می بینید، استفاده اصولی از مهارت های غیرکلامی یا زبان بدن است.
این سخنران ها به طور غیرطبیعی از زبان بدن خود استفاده نمی کنند و آنقدر تمرین کردند که ناخودآگاه زبان بدن درستی دارند.
اینکه چطور در حین سخنرانی باید حرکت کنیم که باعث بر هم خوردن تمرکز مخاطبین نشود، فقط با تمرینات قبل سخنرانی بدست می آید.
ارتباط چشمی هم یکی از موارد مهم مهارت های غیرکلامی است و سخنران حرفه‌ای می داند که چطور ارتباط چشمی پیوسته و طبیعی با مخاطبین داشته باشد.
موارد دیگری هم وجود دارد مثل لبخند، لحن، ژست بدن، پوشش و …
این ارتباط غیرکلامی حرفه‌ای وقتی با کلام قدرتمند ترکیب می شود، یک سخنران را به شدت تغییر می دهد.
برای آشنایی بیشتر با زبان بدن خواندن مقاله زیر بسیار موثر خواهد بود.
زبان بدن، زبان تن، فراتر از کلمات
کارهایی که یک سخنران حرفه‌ای نمی کند
هر سخنران حرفه‌ای باید بداند که چه کارهایی اشتباه است و در حین سخنرانی از آن ها اجتناب کند.
در ابتدا شاید نیاز باشد که لیستی از موارد ممنوعه را تشکیل داد و دائماً آن ها را یادآوری کرد.
در زیر چند مورد را اشاره می کنیم:
عدم مدیریت زمان در سخنرانی
بررسی نکردن نکات فنی سالن، لپ تاپ و …
عذرخواهی کردن در شروع سخنرانی
تمرین نکردن کافی قسمت مهم شروع و پایان سخنرانی
بررسی نکردن اسلایدها در محل سخنرانی
به جای استفاده از روش های اصولی برای یادآوری، حفظ کردن کل متن سخنرانی
خواب کافی نداشتن شب قبل از سخنرانی (مگر در موارد ضروری)
دعوا و مشاجره داشتن با مخاطبین یا مسئولین سالن
در سخنرانی یخ شکنی نداشته باشد
استفاده کردن از یک پوشش نامناسب
سخنرانی با موضوعاتی که بعدا به ضرر او خواهد بود
سخنان غیرواقعی را ارائه کردن
انتقاد کردن از دیگر سخنران ها
شوخی کردن زیاد و غیرحرفه‌ای با مخاطبین
معرفی کردن طولانی خود
فقط در مورد خود صحبت کردن و نیازهای مخاطب را برآورده نکردن
جمع بندی
بعد از این مقاله به این آگاهی دست پیدا کردید که سخنران های حرفه‌ای مهارت هایی دارند که به خوبی از آن ها استفاده می کنند.
این مهارت ها را هر کسی به مرور زمان بدست می آورد و کسی نمی تواند بگوید که من نمی توانم.
همچنین این سخنران ها لیستی از یک سری موارد ممنوعه دارند که به هیچ وجه سراغ آن ها نمی روند.
برای اینکه در مسیر یک سخنران حرفه‌ای شدن قدم بردارید به هیچ وجه راه ساده ای پیشرو ندارید، اما اگر درست پیش روید شما هم می توانید یک سخنران حرفه‌ای در زمینهٔ خود باشید.
وقتی تبدیل به یک سخنران حرفه‌ای شدید، افراد ۳ درصدی بیشتری را به خود جذب خواهید کرد و دنیا برای شما دیگر شبیه قبل نخواهد بود.
به عنوان نکته ی پایانی خواندن مقاله زیر را توصیه میکنیم:
