رودربایستی یا رودروایسی؟
یکی از گنجینه‌های مهم و ارزشمند زبان فارسی، عبارات و ضرب المَثَل های زیبایی است که در متون فارسی و ادبیات عامیانه بیان می‌شوند. گاه محقّقان ادبیات فارسی تلاش کرده‌اند تا ریشه برخی از امثال را یافته و یا اینکه داستان کلّی و زمینه تاریخی این سخنان کوتاه را بیابند؛ از این رو این محتوا را در قالب بسته کلمات راه اندازی کرده و در جهت آگاهی از ادبیات فارسی قدم برداشته‌ام.
در این سری از مقالات به مفهوم و کاربرد ضرب المثل های پرکاربرد و مهم پرداخته ایم، و در این مقاله عبارت پرکاربرد رودربایستی یا رو در وایسی را بررسی خواهیم کرد.
رودربایستی یا رودروایسی؟ کدام درست است؟
شاید شما هم در املا و تلفظ این کلمه شک داشته باشید که کدام درست است! اول از هر چیزی می‌خواهم کلمه درست را بگویم: کلمه و عبارت درست رودربایستی است، یعنی رو در رو ایستادن…
واژه رودربایستی به معنی خجالت کشیدن از رو در رو شدن با فرد یا افراد مشخصی می‌باشد، رودربایستی یعنی رو در رو بایستیم و مسائل را برطرف کنیم.
در زمان قدیم زمانی که دو نفر قهر می کردند کدخدای محله می‌گفت این دو نفر را رو در رو کنیم که مشکل و مسئله را حل کنیم، و عبارت من باهاش رودربایستی دارم دقیقا در این مرحله استفاده می‌شود که در ادامه به معنی این جمله می‌پردازیم.
من باهاش رودربایستی دارم یعنی چه؟
گفتیم کلمه رودربایستی یعنی رو در رو بایستیم ، اما زمانی که از کسی خجالت یا شرم داشته باشیم نمی‌توانیم رو در روی او بایستیم می‌گوییم :من باهاش رودربایستی دارم، یعنی شرم دارم از اینکه رو در روی او قرار بگیرم و یا خجالت می‌کشم که رو در روی او بایستم.
وقتی با کسی مسئله یا مشکلی را داریم و کدخدا می‌گوید رو در رو کنیم می‌گوییم من باهاش رودربایستی دارم یعنی شرم دارم و خجالت می‌کشم که رو در روی او بایستم، نمی‌توانم رو در رو شوم.
برخی معانی رودربایستی:
- شرم و حیا
- شرم حضور داشتن
- در برابر خواهش کسی خجالت کشیدن
زمانی که با کسی تعارف هم داریم از این جمله استفاده می‌کنیم، مثلا با دوست خود وارد مغازه ای شدیم و صد مدل لباس را انتخاب کرده و پرو کردیم اما مورد پسند ما نبوده و می‌خواهیم از مغازه بیرون برویم، به دوست خود می گوییم من باهاش رودربایستی دارم میشه تو تشکر کنی و بریم؟
در واقع یعنی من تعارف دارم و احساس شرم می‌کنم.
یا زمانی که مهمانی شام دعوت شدیم و سر سفره غذای بیشتری را می‌خواهیم اما از صاحب خانه خجالت می‌کشیم و احساس شرم داریم در واقع تعارف داریم، به پدر یا مادر خود می‌گوییم که برای ما غذا بکشند چون در رودربایستی قرار می‌گیریم البته بر عکس این حالت هم هست که در ظرف ما غذای بیشتری را می‌ریزند و ما در رودربایستی و تعارف قرار می‌گیریم و مجبوریم تمام غذا را نوش جان کنیم…
تعارف داشتن در فرهنگ ما بسیار رایج است؛ معمولا خجالت می‌کشیم که درخواستی را رد کنیم در واقع تعارف داریم ، کسی ما را جایی دعوت می‌کند و علی رغم میل باطنی در رودربایستی قرار گرفته و قبول می‌کنیم، به موقعیت هایی که در رودربایستی قرار می‌گیرید و با دیگران تعارف کردید قکر کنید، متوجه خواهید شد که چقدر در طول روز با این عبارت سرو کله می‌زنیم…
جمع بندی
در این مقاله عبارت من باهاش رودربایستی دارم، را بررسی کردیم، به تعریف رودربایستی و کاربرد آن پرداختیم. همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم، با سری مقالات بسته کلمات به آگاهی بیشتر از زبان و ادبیات فارسی پرداخته و معانی و مفهوم و ریشه ضرب المثل ها را بررسی خواهیم کرد، اگر شما هم ضرب المثل یا عبارت خاصی مد نظر دارید برای ما بنویسید تا در مقالات بعدی معنی، ریشه و مفهوم آن را بررسی کنیم.
